شماره: 14807/4/30
تاريخ: 26/12/1371
پيوست:...........
گزارش شماره 1896-5/30- 28/5/1371 دفتر فني مالياتي راجع به نحوه تعيين ماليات وقف خاص ، عنوان مقام معاونت درآمد هاي مالياتي حسب ارجاع آن مقام در جلسه مورخ 16/12/71 هيئت عمومي شورايعالي مالياتي مطرح است . گزارش مزبور مشعر بر ارائه نظريات مختلف زيرين در اين خصوص مي باشد :
" 1 الف با عنايت به حکم کلي ماده 38 قانون مالياتهاي مستقيم و بند الف آن و نيز ماده 39 قانون مذکور ، ماليات مربوط به وقف خاص مي بايد ازماخذ کل درآمد به نرخ ماده 131 تعيين و از متولي مطالبه گردد.
1 ب مطالبه ماليات بايد ازمتولي به عمل آيد ، ليکن در محاسبات مالياتي ، درآمد موقوفه بين موقوف عليهم تقسيم و نسبت به سهم هر موقوف عليه ماليات جداگانه محاسبه گردد.
2 الف نظر به اينکه به موجب ماده 3 قانون تشکيلات و اختيارات سازمان حج و اوقاف و امور خيريه مصوب 2/10/1363 ، هر موقوفه داراي شخصيت حقوقي است ، از طرفي موقوفات خاص عموما" به منظور تقسيم سود ايجادنشده اند ، اينگونه موقوفات مشمول مقررات بند "ب" ماده 105 قانون مالياتهاي مستقيم خواهند بود.
2 ب ماليات موقوفات خاص به لحاظ اينکه داراي شخصيت حقوقي مي باشند ، بايد براساس مقررات بند " د " ماده 105مذکور با رعايت ساير جهات قانوني محاسبه و وصول گردد. ضمنا" نسبت به سنوات عملکرد منتهي به سال 1367 با ملحوظ داشتن مواد 51 و 184 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند ماه 1345 و باتوجه به موخر بودن تاريخ تصويب ماده 3 فوق الاشعار نسبت به آن به نظر مي - رسد که احتساب ماليات اين دسته از موقوفات براساس فصل ماليات بردرآمد اشخاص حقوقي وفق مقررات قانوني خواهد بود". هيئت عمومي شوراي عالي مالياتي پس از شور و بررسي پيرامون نظرات ابرازي دفتر فني مالياتي ، در اجراي بند 3 ماده 255 قانون مالياتهاي مستقيم بشرح آتي در اين باره اعلام راي مي نمايد :
راي اکثريت در فصل ماليات برارث قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 1366 و اصلاحيه بعدي ضمن مادتين 38 و 39 احکام مربوط به ماليات بردرآمد موقوفات خاص بيان شده است و از بند الف ماده 38 و صدر ماده 39 قانون مذکور استنباط اين است که ماليات متعلق به موقوفات خاص که داراي متولي هستند از ماخذ کل درآمد بنرخ ماده 131 با ذکر مشخصات موقوفه از متولي با لحاظ مفاد تبصره 2ماده 38 ياد شده مطالبه ووصول خواهد شد.
محمد تقي نژاد عمران- محمد طاهر - مجيد ميرهادي- محمود حميدي- علي اکبر نوربخش- علي اصغر محمدي- محمد علي سعيد زاده نظر اقليت:اولا" حکم ماده 3 قانون تشکيلات و اختيارات سازمان حج و اوقاف و امور خيريه مصوب 2/10/63 حکم بديع و جديدي نيست بلکه واجد جنبه تصـريحـي و تـاکيـدي مـي باشد زيرا مقنن قبل و بعد از تصويب قانون مذکوربه موجب ماده 2 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند 45 و اصلاحيه هاي بعدي آن و ماده 3 قانون اوقاف مصوب 22/4/54 و ماده 2 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند ماه 66 براي موقوفات عام شخصيت حقوقي اعتبارکرده است و صرفنظراز مواد ياد شده بطور کلي و علي الاصول با نظر به انفکاک شخصيت واقف از موقوفه ، چون موقوفه شخص حقيقي نيست بنابر موازين و اصول مسلم استنباط حقوقي الزاماً براي هر موقوفه اعم از عام و خاص شخصيت حقوقي مفروض بوده و خواهد بود بنا به اوصاف فوق همانطورکه در زمان اعتبار قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند ماه 1345 واصلاحيه هاي بعدي آن در خصوص موقوفات عام غير مشمول بند 8 ماده 2 قانون مذکور و همچنين موقوفات خاص موضوع محاسبه ماليات براساس بندهاي ب و ت ماده 80 قانون مذکور مطرح نگرديد اکنون نيز طرح نظريه مبني بر محاسبه ماليات موقوفات عام غير شمول بند 3 ماده 2 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند 66 و موقوفات خاص براساس بندهاي ب و د ماده 105 قانون موصوف فاقد وجاهت و محل قانوني است در قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند ماه 1366 درمورد ماليات موقوفات احکام خاصي درفصل چهارم باب دوم و فصل ششم باب سوم مقرر گرديده است و بدين ترتيب عطف محاسبات مالياتي موقوفات به فصل ماليات بردرآمد اشخاص حقوقي منتفي است و بطور کلي منظور نمودن شخصيت حقوقي براي موقوفه از طرف مقنن موجب تغيير در احکام مالياتي مربوط به موقوفات اعم از عام وخاص نمي باشد . ثانياً از حيث محاسبه ومطالبه ماليات موقوفات و با ملاحظه قانون مدني ( مواد 55 لغايت 91 ) وقانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند ماه 66 و اصلاحيه بعدي آن ( بند 3 ماده 2 ازباب اول مواد 38 و 39 و تبصره آن از فصل چهارم باب دوم و مواد 119 و 123 از فصل ششم باب سوم ) بطور کلي دو نوع موقوفه تشخيص داده مي شود ، موقوفات عام و موقوفات خاص . 1 موقوفات عام که بلحاظ احکام مالياتي بدو دسته تقسيم ميشوند : الف موقوفات عام مشمول بند 3 ماده 2 که در هر سال با رعايت آئين نامه اجرايي موضوع تبصره 4 ماده ياد شده براي همانسال از معافيت مالياتي استفاده خواهند نمود. ب موقوفات عام غير مشمول بند 3 ماده 2 که منافع چنين موقوفاتي بحکم بند الف ماده 38 بنرخ ماده 131 وقطع نظر از تعداد يا نوع منتفع شوندگان يکجا مشمول ماليات خواهد بود. بديهي است در مورد موقوفات مذکور در بند الف که به علت عدم رعايت شرايط مربوط به استفاده از معافيت مشمول ماليات مي شوند و موقوفات بند ب که مشمول ماليات هستند در هر حال ماليات بايد از متولي موقوفه مطالبه شود. 2 موقوفات خاص بطور کلي در موارد يکه منافع موقوفه حسب نظر واقف ( وقفنامه عايد اشخاص محدود و معين شود، در اينصورت موقوفه ، موقوفه خاص محسوب مي شود ( با اين توضيح که حسب قسمت اخيرماده يک قانون تشکيلات و اختيارات سازمان حج و اوقاف و امورخيريه ، سازمان مذکور تصدي اوقاف خاصه را بطور ثانوي ودر موارد اختلاف بين بطون لاحقه عهده دار مي شود و حسب ماده 62 قانون مدني در مورد وقف خاص قبض طبقه اولي کافي از تحقق وقف بوده و اوقاف خاصه ملزم بداشتن متولي نيستند و موقوف عليهم راساً استيفاء منافع مي نمايند) وازنظرمالياتي ، ماليات موقوفات خاص برحسب موارد مختلف بايد بشرح زير محاسبه و مطالبه شود: الف در صورتيکه مورد وقف از جلمه اموال مذکور در ماده 180 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند ماه 1345 و اصلاحيه هاي بعدي آن و موقوف عليهم نيز از اشخاص مندرج در ماده ياد شده و وقف قبل از شروع سال 1368 تحقق يافته باشد و تاريخ فوت واقف از اول سال 1368 به بعد باشد بايد مطابق مقررات مذکور در ماده موصوف و با رعايت تبصره 2 ماده 174قانون مالياتهاي مستقيم مصوب اسفند ماه 66 و اصلاحيه آن نسبت به محاسبه و مطالبه ماليات از هر ذينفع ( هر يک از موقوف عليهم ) بطور جداگانه اقدام شود. ب هر گاه مورد وقف از اموال مذکور در بند الف فوق نباشداعم از اينکه موقوف عليهم از اشخاص مذکور در ماده 180 فوق الاشاره باشند يا نباشند و يااينکه مورد وقف هر چه باشد ولي موقوف عليهم ازاشخاص مندرج در ماده 180 ياد شده نباشند هر يک از موقوف عليهم تا پايان عملکرد سال 67 بطور جداگانه نسبت به قدر السهم خود از منافع موقوفه برابر ماده 51 ق .م .م مصوب اسفند ماه 45 و اصلاحيه هاي بعدي آن مشمول ماليات بوده ، که ماليات متعلقه بايد به نرخ ماده 134 قانون مذکور محاسبه و از هر يک مطالبه شده باشد و نسبت به عملکرد سنوات 68 و بعد از آن نيز بايد مطابق مقررات ماده 123 و نرخ ماده 131 ماليات هر يک از موقوف عليهم جداگانه محاسبه و ازآنها مطالبه شود. ج در مورد موقوفات خاص که وقف از ابتداي سال 68 به بعد تحقق يافته است بايد بشرح قسمت اخيربند ب فوق اقدام شود. د در موارديکه بعضي از موقوف عليهم اشخاص حقوقي باشند و مطابق مقررات مشمول معافيت نشوند درآمد مشمول ماليات آنهااز موقوفه که بشرح ماده 51 ق .م .م مصوب اسفند ماه 45 و اصلاحيه هاي بعدي و ياماده 123 ق .م .م مصوب اسفند ماه 66 و اصلاحيه آن برحسب مورد تعيين مي شود با ساير درآمدهاي آنها جمع و يکجا ماخذ محاسبه ماليات واقع خواهد شد.
علي اکبر سميعي - محمد رزاقي
Linkback: https://irmeta.com/meta/b2608/t14033/