مهمترین و گسترده ترین بیماری هایی که می تواند منجر به مصرف مواد شیمیاییی تغیر دهنده خلق شوند، "اختلالات خلقی" می باشند.که خلق مرضی و آشفتگی  های مرتبط با آن نمای غالب انها را تشکیل می دهد.
این اختلالات در برخی ویرایش های کتابچه "تشخیصی و آماری اختلالات روانی" DSM-IV-TR با عنوان اختلالات عاطفی شناخته می شدند.ولی بعدا اصطلاح اختلالات خلقی ترجیح داده شد. چون این اصطلاح حالتهای هیجانی مداوم و پایداری را مد نظر قرار می دهد. و فقط به تظاهر بیرونی (عاطفی) و حالات گذرای هیجانی توجه نمی کند.
اختلالات خلقی را  می توان به بهترین شکل با عبارت نشانگان (سندرم) توصیف کرد.چون این اختلالات از گروهی نشانه و علامت ترکیب یافته اند که هفته ها تا ماه ها طول می کشند.
نشانه ها و علائم مذکور تفاوت و فاصله بارزی با کارکردهای معمولی و عادی فرد دارند.معمولا عود کننده هستند وغالباَ با الگوی دوره ای و چرخه ای تظاهر می کنند.
خلق ممکن است طبیعی (Normal)، بالا (Elevated)، یا افسرده (Depressed) باشد.افراد به طور معمول طیف وسیعی از حالات خلقی را تجربه می کنند.و مجموعه تظاهرات عاطفیشان نیز به همان اندازه وسیع و بزرگ است. همچنین احساس می کنند که می توانند بر حالات خلقی و عاطفی خود کم و بیش مسلط باشند. در اختلال خلقی آن احساس تسلط از بین رفته و فرد درد و رنج عظیمی می کشد.
در اینجا ما دو دسته از اختلالات خلقی را مورد بررسی قرار میدهیم.
الف- افسردگی عمده
ب- اختلال دو قطبی و مانیا

1-افسردگی عمده:

1-1-تعریف:

افسردگی عمده اختلالی است که با بروز نشانه های : از دست دادن انرژی و علاقه، احساس گناه فزاینده، دشوار شدن تمرکز، از دست دادن اشتها و افکار عود کننده مرگ و خود کشی شناخته می شود که باعث تغیرات در سطح فعالیت، توانای های شناختی، تکلم و کارکردهای نباتی (از قبیل خواب، فعالیت جنسی و سایر نظمهای زیستی) میگردد.و تقریباَ همیشه موجب مختل شدن کارکردهای اجتماعی، شغلی و اختلال در روابط می گردد.

1-2- طبقه بندی:

طبق متن بازبینی شده DSM-IV-TR) DSM) اختلال افسردگی عمده (که افسردگی یک قطبی نیز نامیده میشود) بدون داشتن حمالات مانیا ،مختلط یا هیپومانیا رخ می دهد.
حمله افسردگی عمده باید لااقل دو هفته بطول بیانجامد، و حداقل چهار علامت از فهرست زیر را داشته باشد.

3-1- معیار(ِDSM) در مورد حمله افسردگی عمده (فهرست علائم):

الف) حداقل 4 مرد از علائم زیر همزمان در یک دوره دو هفته ای وجود داشته باشد.
1- خلق افسرده در اکثر اوقات روز

2- کاهش واضح علاقه مندی یا لذت بردن از همه فعالیتها در اکثر اوقات روز و تقریباَ همه روزها

3- کاهش چشمگیر وزن بدون اجرای برنامه خاص برای لاغری، یا افزایش وزن (مثلاَ تغیر وزن بیش از پنج درصد کل وزن کل در عرض کمتر از یک ماه) و کاهش ویا افزایش اشتها تقریباَ همه روزها

4-کم خوابی یا پرخوابی به طور تقریباَ هر روز

5- سرآسیمگی یا کندی روانی-حرکتی در تقریباَ همه روزها به حدی که برای دیگران مشهود باشد.

6- احساس خستگی یا از دست دادن کارمایه (انرژی) در تقریباَ همه روزها

7-احساس بی ارزشی یا احساس گناه مفرط یا نامتناسب تقریباَ هر روز

8-کاهش قدرت تفکر یا تمرکز یا احساس بلا تصمیمی تقریباَ هر روز

9-افکار عود کننده درباره مرگ (نه فقط ترس از مردن) فکر مکرر
خودکشی بدون هیچ نقشه خاصی. اقدام برای خودکشی یا داشتن نقشه معینی برای انجام خودکشی

4-1- توضیحات کلی و ارتباط با مصرف مواد

خلق افسرده و بی علاقگی یا بی لذتی علائم کلیدی افسردگی است.بیمار ممکن است بگوید احساس اندوه، ناامیدی، غم یا بی ارزشی می کند.از نظر بیمار خلق افسرده واجد کیفیت مشخصی است که آنرا از احساس طبیعی دلتنگی یا سوگ متمایز می کند.بیمار اغلب علائم افسردگی را علائم نوعی درد مشقت بار روحی توصیف می کند.و گاه ازاین شکایت می کند که نمی تواند گریه کند.
حدود دو سوم از کل بیماران افسرده به فکر خودکشی می افتند و حدود 10 تا 15 درصد نیز دست به خودکشی می زنند.حدود هشتاد درصد بیماران از اشکال در خواب بویژه سحرخیزی (یعنی بی خوابی انتهایی)و بیدار شدن های مکرر در طول شب که طی آن دائم به مشکلات خود فکر می کنند شکایت دارند.
اضطراب از علائم شایع افسردگی است. سایر علائم نباتی افسردگی عبارتند از غیرطبیعی بودن قاعدگی و کاهش علاقه و عملکرد جنسی.
حدود پنجاه درصد بیماران ذکر میکنند که علائم افسردگی در طی روز تغییر می کند ، به این شکل که شدت آنها در صبح بیشتر و هرچه رو به غروب می رویم کمتر میشود.
افسردگی از جمله اختلالاتی است که باعث ابتلاء فرد به وابستگی به مواد شیمیایی تغیر دهنده خلق می شود. زیرا این مواد با ایجاد حالات شادی و لذت مصنوعی ولی بسیار قوی علائم افسردگی را کاهش میدهد و فرد را از درد و رنج این اختلال نجات می دهد.وابستگی به الکل و سایر اختلالات مرتبط با مواد مخدر و محرک به طور شایعی با اختلالات خلقی همراه است. سوء مصرف مواد در برخی از بیماران ممکن است در تسریع حملات بیماری دخیل باشد و در برخی دیگر به عکس ممکن است اقدامی باشد که خود بیمار برای درمان بیماریش انجام می دهد. بیماران افسرده اغلب برای رها شدن از شر افسردگیشان به مواد محرکی مانند "کوکایین" و "آمفتامین ها" روی میاورند.
افراد افسرده می آموزند برای برای رهایی از این وضعیت به مصرف مواد یا نوشیدن الکل بپردازند. و هرگاه مصرف خود را قطع می کنند علائم افسردگی شدت یافته و باعث اختلال در زندگیشان می شود به حدی که ناچار می شوند دوباره به سمت مصرف سوق پیدا کنند.
گاهاَ دیده شده اطرافیان فردی که دچار اختلالات دوگانه (اختلالات روانی و اعتیاد به صورت همزمان) است را برای قطع مصرف تحت فشار قرار می دهند.و بعد از مدتی که از قطع مصرف می گذرد به علت عود کردن اختلال خلقی (روانی) همراه ، فرد دوباره به مصرف می پردازد و دیگران که آگاهی در این مورد ندارند متحیر می مانند که چرا بیمار(معتاد) آنها بهبود نمی یابد یا ترک نمی کند.و این سوال بی جواب می ماند که با وجود تمام امکانات ، مشاوره ها، برنامه های 12 قدمی، مراکز حمایتی چرا فرد مجدداَ به مصرف روی می آورد. وآنگاه فریاد بر می آورند که معتاد و اعتیاد علاج پذیر نیستند و تمام معتادان را باید به دریا ریخت و ...
در حالی که اغلب عامل اساسی محرک مصرف همان اختلالات خلقی است که اگر درمان شوند فرد براحتی به کمک برنامه های حمایتی بهبود می یابد.
لذا برای درمان اعتیاد اغلب در کنار راه های درمانی مختص اعتیاد باید اقدام به شناسایی امکان وجود اختلالات خلقی (روانی) نمود.
و در صورت ابتلاء فرد به هریک از اختلالات خلقی یا شخصیتی همزمان با درمان اعتیاد اقدام به درمان این اختلالات نمود . در غیر این صورت احتمال شکست برنامه درمانی بسیار بالا خواهد بود.

5-1- درمان افسردگی :

1-بستری
2-درمانهای روانی-اجتماعی (گروه درمانی، گروه های خودیاری و...)
3-درمان دارویی (تحت نظر یک روانپزشک)
4-آموزش بیمار
مدت درمان 6 ماه تا یک سال و بیشتر است.








Linkback: https://irmeta.com/meta/b2081/t7265/