تالار گفتگوی تخصصی متا

مرجع فنی و مهندسی متا => مرجع کامپیوتر => سایر مباحث و فعالیتهای کامپیوتر => نويسنده: وحيد زارعي در ۹ آذر ۱۳۸۹ - ۱۸:۴۶:۱۵

عنوان: منبع تغذیه کامپیوتر چیست ؟
رسال شده توسط: وحيد زارعي در ۹ آذر ۱۳۸۹ - ۱۸:۴۶:۱۵
منبع تغذيه چيست ؟
همانطور كه مي دانيد هر وسيله الکترونيکي بنا به طراحي خاص خود ، به ولتاژو آمپراژ مشخصي جهت راه اندازي و کارکرد نياز دارد . منبع تغذيه دستگاهياست که قادر است از يک ورودي با ولتاژ وآمپراژ ثابت ( بنا به طراحي داخلي خود ) ، ولتاژ وآمپراژ مختلفي را توليد نمايد .

منبع تغذيه کامپيوتر چيست ؟
کامپيوتر هاي شخصي نيز مانند هر وسيله الکترونيکي جهت کار به منبع تغذيهخاص خود نياز دارند، منبع تغذيه اي که بتواند ولتاژ هاي مورد نياز بخش هايداخلي يک کامپيوتر را تامين نمايد.
همانطوريکه مي دانيد ولتاژهاي مورد نياز يک PC ، ثابت و شامل +12V , +5V ,+3.3V , +5V/SB , -12V , -5V مي باشد . اما در منبع تغذيه كامپيوترپارامتر متغير ي مانند آمپراژ و بالانس توان خروجي نيز وجود دارد.
در مورد آمپراژ خروجي منبع تغذيه ( که متناسب با توان آن مي باشد ) ميتوان گفت كه منبع تغذيه هاي كامپيوتر بنا به موارد مصرف و سخت افزار هايمتصل به آن داراي توان هاي مختلفي مي باشند به طور مثال در گذشته اي نهچندان دور يک سيستم پنتيوم 4 معمولي جهت کاركرد به منبع تغذيه اي با قدرت200 وات نيازداشت ولي اکنون يک سيستم پنتيوم 4 معمولي به منبع تغذيه اي باقدرت حداقل 300 وات نياز دارد و اين به دليل آن است که مصرف کليه قطعاتسخت افزاري جديدبه طرز چشمگيري افزايش يافته است .
متغير ديگري که درمنابع تغذيه کامپيوتري وجود دارد ، بالانس توان خروجي برروي شاخه هاي خروجي مي باشد.
ساختارداخلي منابع تغذيه کامپيوتري داراي چند ويرايش يا ورژن مختلف ميباشند . ويرايش 1.3 که هم اکنون نيز به اشتباه ، کاربرد دارد در بالانسخروجي خود +5 Vپر قدرت تري به نسبت +12 V دارد حال آنکه اکثر قطعات سختافزاري جديد ، توان مصرفي اصلي خود را ازشاخه +12 V تامين مي نمايند کهتامين آمپراژ موردنيازشاخه +12 V اين قطعات تنها از عهده منابع تغذيه جديدبا ويرايش 2.0 به بالا تر برمي آيد چرا که در بالانس خروجي اين مدل ها ،+12 Vپرقدرت تري به نسبت +5 V وجود دارد و گاها داراي دو يا سه شاخه مجزادر خروجي +12 V خود مي باشند ( DUAL LINE +12V ).

آشنايي با اجزاي داخلي منبع تغذيه :
در اين مقاله سعي شده است که به صورت مختصر و با زبان ساده ، شما رابااجزاء داخلي منبع تغذيه آشنا نماييم. بديهي است که اين ساختار ، همگاني وعمومي نبوده و در حدود 75 % ساختار داخلي منابع تغذيه استاندارد کنوني رادر بر مي گيرد .


Input Capacitor : اين قسمت از دو خازنالکتروليت با ظرفيت متناسب توان منبع تغذيه تشکيل شده است که وظيفه كنترلسطح ولتاژ ورودي در هنگام كاركرد و همچنين ذخيره انرژي مورد نياز مدارسوئيچينگ به هنگام وقفه هاي كوتاه انرژي را بر عهده دارد .

Power Switching : ‌اين بخش از دوترانزيستور قدرت ( MOSFET ) تشکيل شده است که وظيفه كنترل سطح ولتاژ خروجياز طريق زمان روشن و خاموش شدن (سوئيچ) را بر عهده دارد .

Transformer : اين بخش بنا به نوع طراحي، از دو تا سه ترانس ( Switching TR , Drive TR , Stand By TR ) تشکيل شدهاست ، که علاوه بر ايزولاسيون DC وظيفه تغيير سطح ولتاژ را بر عهده دارد.طراحي در اين قسمت بسيار حساس مي باشد زيرا اگر تعداد دور هاي اوليه وثانويه متناسب با طراحي مدار PWM نباشد ، پايداري مدار و ضريب اطميناننيمه هادي و در نهايت کارکرد منبع تغذيه با مشکل اساسي مواجه خواهد شد .

Output Diodes :‌ اين قسمت از ديودهايSHUTKEY , FAST , ZENER تشکيل شده است که وظيفه يکسو سازي ولتاژ خروجي رادر حالات عادي و قطع کامل جريان خروجي در حالات خاص را بر عهده دارد .

Output Filter : اين قسمت ازچند خازن الکتروليت و سلف هاي چند لايه تشکيل شده است ، که وظيفه ذخيرهانرژي در زمان روشن و ارائه آن در زمان خاموشي ترانزيستور را بر عهده دارد.

Heat Sink : اين قسمت ازآلياژهاي مختلف آلومينيوم و مس ساخته مي شود و به واسطه تعبيه شيارهاييبرروي آن جهت عبور جريان هوا ،وظيفه انتقال دما از ترانزيستورهاي سوئيچينگو همچنين ديودهاي SHUTKEY , FAST ، به محيط اطراف را بر عهده دارد .

FAN : اين قسمت علي رقم اينكه معمولااهميتي براي آن ازطرف مصرف كنندگان قائل نمي شوند ، بسيار مهم و حياتي ميباشد ، چرا كه رابطه مستقيمي با راندمان و طول عمر منبع تغذيه دارد . هرچقدر تهويه هواي گرم ازمحيط داخلي منبع تغذيه به فضاي بيروني بهترانجامگيرد كاركرد منبع تغذيه افزايش مي يابد. جديدا توليد كنندگان از فن هاي12cm * 12 در محصولات خود استفاده مي نمايند كه اين مورد باعث تهويه هوايگرماطراف پردازشگر و همچنين بي صدا شدن منبع تغذيه گرديده است .

PCB : برد اصلي منبع تغذيه ميباشد كه كليه قطعات بر روي آن نصب مي شوند. رعايت استانداردهاي مختلف ازجمله آتش سوزي درساخت برد ، باعث افزايش ضريب ايمني كاربر در موارد خاص ميگردد.

IC Controler : اين قسمت پيچيدهترين بخش مدار PWM مي باشد و درسال هاي اخير تغييرات چشمگيري درطراحي اينقسمت به وجود آمده است بطوري که امروزه آي سي هاي جديد چند نوع وظيفهمختلف را برعهده دارند که درنهايت باعث افزايش دقت درکارکرد منبع تغذيهگرديده است . در زير بطور خلاصه به وظايف آي سي هاي جديدي كه در بعضي ازپاورهاي جديد و بخصوص پاور هاي GREEN به كار رفته اشاره شده است :

الف ) کنترل خروجي ؛ که با توليد پالس هاي Puls Whidh Modulation ، فرآيندتغيير پنهاني يک رشته پالس بر اساس تغييرات سيگنال هاي ديگر و اعمالبازخورد ولتاژ و جريان و راه اندازي نرم در کليه خروجي ها را بر عهده دارد.

ب ) شبيه سازي ؛ ازطريق يک شبکه تقسيم مقاومتي ، کسري از ولتاژ خروجي بهآي سي جهت مقايسه با يک ولتاژ مبنا ، منتقل مي شود و در صورت بروز هرگونهتغيير در خروجي دستور DOWN از طريق آي سي صادر مي شود .

ج ) نوسان ساز ؛ که در فرکانس پايه کار مي کند و موج مثلثي جهت استفاده در PWM را توليد مي کند .

د ) راه اندازخروجي ؛ که توان کافي را جهت به کارگيري در مقاصد کم و ميانه ، توليد مي کند .

ه ) ولتاژ مبنا ؛ که ولتاژ پايه را جهت مقايسه خروجي ها و همچنين يک ولتاژ پايدار براي ساير بخش ها توليد مي کند .

و ) مبدل خطا ؛ که عرض پالس DC خروجي را متناسب با سطح ولتاژ ، تنظيم مي نمايد .

ز ) Power Factor Correction ؛ که وظيفه تصحيح هارمونيک هاي فرکانس خروجي و هدايت و کنترل آنها به مدار PWM رابر عهده دارد .

هريک ازقطعات سخت افزاري با چه ولتاژي تغذيه مي شوند؟
مي خواهيم در اين مبحث شما را با نوع ولتاژ مصرفي قطعات سخت افزاري آشناكنيم . در اين مبحث و با توجه به جدول ارائه شده ، شما خواهيد ديد کهچگونه ولتاژ مصرفي پردازشگرهاي پنتيوم 3 که ازشاخه +5 V تغذيه مي شدند درپردازشگرهاي پنتيوم 4 به شاخه +12 V منتقل گرديده است . همين جهش وتغييرنوع توان مصرفي، اکنون نيز به نوعي در پردازشگرهايIntel Prescott وAMD Athlon 64 و نيز ساير قطعات سخت افزاي به وجود آمده است.
در سخت افزارهاي جديدي که امروزه به کار گرفته مي شود توان مصرفي اصلي بهشاخه +12 منتقل گرديده است و شرکت آينده سيما همسو با تغيير تکنولوژي درساختار مصرفي سخت افزارهاي جديد ، اقدام به واردات و توليد پاور هايمتناسب با اين تکنولوژي نموده است.
پاورهاي جديد اين شرکت ، در بالانس شاخه هاي خروجي خود ، توان اصلي را به+12 V هدايت و در دو شاخه خروجي مجزا ( DUAL LINE +12V ) ارائه داده است.در ادامه توجه شما را به نوع ولتاژ مصرفي قطعات سخت افزاري که در جدول 1درج گرديده است ، جلب مي نماييم ؛

EMI) Line Filter ) : اين بخش از دو عنصر القاگر و خازن تشکيل شده است کهوظيفه ممانعت از خروج فركانس هاي اضافي محدوده كاري ( NOISE ) منبع تغذيهبه بيرون ـ حاصل ازسيستم سوئيچينگ ـ و همچنين ممانعت از ورود فركانس هاياضافي ـ حاصل ازدوران موتور هاي الكتريكي و يا سيستم هاي توليد كنندهحرارت ـ به داخل منبع تغذيه را برعهده دارد.




تفاوت پاور هاي 20 پين با پاورهاي 24 پين چيست ؟
همانطور که در مطالب قبلي اشاره گرديده است پاورهاي ويرايش 1.3 از شاخه+12 V ضعيف تري برخوردار و کانکتور خروجي در اين مدل ها داراي 20 پين ميباشد . ولي پاورهاي ويرايش 2.0 که از +12 V پرقدرت تري برخوردار مي باشندداراي کانکتور 24 پين مي باشند. متاسفانه در بازار فروش کامپيوتر بارهاديده شده است که با استفاده از تبديل 20 پين به 24 پين ، جهت راه اندازياينگونه سيستم ها استفاده شده است ، چرا که اکثر کساني که در ايران سيستممونتاژ مي نمايند ، روشن شدن يک سيستم را ملاک سالم بون و راه افتادن آنمي دانند ، حال آنکه دانسته يا ندانسته به اشتباه بزرگي دست زده اند واينگونه سيستم ها دير يا زود با مشکلات بزرگي اعم از کارکرد و يا راندمانبرخورد خواهند نمود . يعني اگر خوش شانس باشند و مشکلاتي مانند از بينرفتن قطعات سخت افزاري براي آنها به وجود نيايد ، قطعاً سرعت پردازش وپارامترهاي وابسته به آن ، که اغلب براي ارتقاي آنها حاضريم مبالغ هنگفتيپرداخت نماييم به طرز چشمگيري کاهش مي يابد .

مطابق بررسي هاي مجله معتبرTHG اکثر افراد حاضرند براي ارتقاي 20 % سرعتپردازنده خود مبالغ زيادي را صرف نمايند حال آنکه عدم توجه به تناسب توانپاور وهمچنين کيفيت پاور خريداري شده ، که حدودا 20 % قيمت يک پردازنده ميباشد آنها را با مشکلات عديده اي روبرو مي کند .
در كشور ما با توجه به محدوديت هاي سخت افزاري كه در مباني واردات و توزيعوجود دارد، اكنون در محدوديت زماني قرار گرفته ايم كه مجبور به ارائهپاورهايي با قابليت استفاده در هر دو حالت 20 پين و 24 پين مي باشيم تابتوايم نياز هر دو طيف متقاضي را در اين پروسه زماني، تامين نماييم. شركتآينده سيما در ابتكاري جديد، اقدام به عرضه پاورهاي 24 پين با قابليتاستفاده در مادربردهاي 20 پين نموده است. در اين سري از پاورها همسو باافزايش توان شاخه +12V از توان شاخه +5V كاسته نشده است ولي اين پاورهاكماكان از يك شاخه در خروجي +12V برخوردار مي باشند و نمي توانند جزو گروهپاورهاي ويرايش 2.0 قرار بگيرند.
توجه شما را به كانكتور خروجي و نوع تبديل 24 پين به 20 پين در عكس شماره جلب مي نماييم.
همچنين در اين مدل ها، سعي شده است تا از كانكتورهاي جديد خروجي، مانندS.ATA و PCI.Express نيز استفاده شود. اما در عين حال توصيه گروه فني شركتآينده سيما، استفاده از پاورهاي ويرايش 2.0 در سخت افزارهاي حرفه اي جديدمي باشد. چرا كه اين سري از قطعات سخت افزاري جديد مصرفي بيش از 18 آمپراز شاخه +12V كه تواني در حدود 200W مي باشد، نياز به حداقل دو شاخه مجزادر خروجي +12V دارد.


چگونه پاور متناسب با توان مصرفي سيستم خود انتخاب نماييم؟
هر يک از قطعات سخت افزاري مقدار توان مصرفي خاص خود را دارند که مي توانبا جمع نمودن مقدار توان ها ، توان مصرفي کلي سيستم خود را محاسبه نماييد.توليدکنندگان پاور در سراسر جهان توصيه مي کنند پاوري را انتخاب نماييد کهحداقل 10% بالا تر از توان حداکثر سيستم شما ، قدرت داشته باشد ! چرا کهراندمان و کارآيي يک پاور در مصرف بالاتر از حداکثر 90% توان واقعي آن دردراز مدت ، به طور چشمگيري کاهش مي يابد و کاربر را با مشکلات عديده ايروبرو مي نمايد.
واحد فني و خدمات پس ازفروش شرکت آينده سيما ( GREEN )طبق تحقيقات گستردهو با همکاري تعدادي از مراکز تحقيقاتي کشور در زمينه الکترونيک وانفورماتيک و همچنين چندين سايت معتبر از جمله Intel و AMDموفق به تعيينحدود توان مصرفي قطعات سخت افزاري گرديده است که شما را به مطالعه دقيق آنو محاسبه توان مصرفي سيستم از روي جداول 2 تا 7 ، دعوت مي نماييم .


منبـــــع:   iran-eng.com