تالار گفتگوی تخصصی متا

مرجع علوم انسانی متا => مرجع برنامه ریزی علوم اداری و مدیریت => مرجع مدیریت منابع انسانی => نويسنده: اکبرزاده در ۸ آذر ۱۳۸۹ - ۱۰:۰۲:۵۵

عنوان: ارتباطات‌ غیرکلامی‌
رسال شده توسط: اکبرزاده در ۸ آذر ۱۳۸۹ - ۱۰:۰۲:۵۵
ارتباطات‌ غیرکلامی‌
 
برخی‌ از آدم‌ها با قراردادن‌ كف‌ دست‌ بر سینه‌ و پایین‌ آوردن‌ مختصر سر، به‌ دیگران‌ اظهار ارادت‌ و دوستی‌ می‌كنند. این‌ یك‌ عمل‌ ارادی‌ است‌ كه‌ فرد براساس‌ قراردادهایی‌ كه‌ در اجتماع‌ او وجود دارد پیامی‌ را می‌فرستد. ممكن‌ است‌ شما با فردی‌ شروع‌ به‌ صحبت‌ كنید و ببینید كه‌ رنگ‌ رخسار او بتدریج‌ سرخ‌ می‌شود. از این‌ سرخ‌ شدن‌ صورت‌ او نیز پیامی‌ دریافت‌ می‌كنید. اما در اینجا فرستنده‌ این‌ پیام‌، پیام‌ خود را به‌ صورت‌ غیرارادی‌ می‌فرستد. از همین‌ دو مثال‌ ساده‌ می‌توان‌ دریافت‌ كه‌ پیام‌های‌ غیركلامی‌، هم‌ ارادی‌ و هم‌ غیرارادی‌ هستند. این‌ پیام‌های‌ غیركلامی‌ سهم‌ خاصی‌ در دامنه‌ ارتباطات‌ انسانی‌ دارند.
آرتور شولمن‌، استاد دانشگاه‌ واشنگتن‌ مبحث‌ ارتباط‌ غیركلامی‌ را در كتاب‌ خود از یادآوری‌ حركات‌ چارلی‌ چاپلین‌ در فیلم‌های‌ صامت‌ به‌ یادماندنی‌ او آغاز می‌كند و می‌نویسد كه‌ در دوره‌ فیلم‌های‌ صامت‌، چارلی‌ چاپلین‌ توانست‌ با تماشاگران‌ خود، بدون‌ كلام‌ ارتباط‌ برقرار كند. دست‌های‌ او، چهره‌ او، راه‌ رفتن‌ مضحك‌ و لباس‌هایش‌ همه‌، پیام‌های‌ او را منتقل‌ می‌كردند. فیلم‌های‌ صامت‌ چارلی‌ چاپلین‌ فقط‌ گاهی‌ نیاز به‌ زیرنویس‌ داشتند.
آرتور شولمن‌ و همكارانش‌ می‌نویسند: «زبان‌ گفتار، نشانه‌یی‌ از هوشیاری‌ انسان‌ است‌ به‌ همین‌ ترتیب‌ ارتباط‌ غیركلامی‌ نیز شامل‌ حركات‌ و اشارات‌ ارادی‌ است‌، ضمن‌ آنكه‌ شامل‌ حركات‌ غیرارادی‌ مثل‌ تغییر در اندازه‌ مردمك‌ نیز هست‌. علایمی‌ كه‌ به‌ آنها علایم‌ خودكار می‌گویند و حركاتی‌ كه‌ فقط‌ تا حدودی‌ تحت‌ نظارت‌ ارادی‌ ما هستند. مثل‌ آنچه‌ چهره‌، تن‌ صدا، وضع‌ پا و فاصله‌ فیزیكی‌ دیگران‌ به‌ ما می‌گوید وجود فاصله‌ بین‌ فرستنده‌ و گیرنده‌ پیام‌، خود نوعی‌ پیام‌ است‌.
قبل‌ از تكامل‌ شیوه‌های‌ ارتباط‌ كلامی‌ از سوی‌ انسان‌، ارتباط‌ بدنی‌ از قسمت‌های‌ اصلی‌ سیستم‌ ارتباطی‌ بوده‌ است‌. اكنون‌ نیز حركات‌ بدنی‌ یكی‌ از وسیله‌های‌ اصلی‌ برای‌ انتقال‌ پیام‌ در ارتباطات‌ انسانی‌ است‌. زیرا سخن‌ گفتن‌ به‌ تنهایی‌ قادر به‌ انجام‌ آن‌ نیست‌.
اما بررسی‌ اینگونه‌ ارتباطات‌ و بویژه‌ این‌ نوع‌ پیام‌ها، به‌ سادگی‌ بررسی‌ پیام‌های‌ نوشتاری‌ یا گفتاری‌ نیست‌ بلكه‌ باید روش‌ها و فرمول‌هایی‌ برای‌ ضبط‌ و یادداشت‌برداری‌ از ارتباطات‌ غیركلامی‌ ایجاد كرد. در حالی‌ كه‌ اكثر فعالیت‌های‌ فردی‌ یا میان‌ كنش‌های‌ موجود در جامعه‌، به‌ وسیله‌ نمادهای‌ گفتاری‌ و تصویری‌ انجام‌ می‌گیرد، بیشتر ارتباطات‌ معنی‌دار نیز به‌ شكل‌ غیركلامی‌ صورت‌ می‌پذیرد. ارتباط‌ غیركلامی‌، انتقال‌ معنی‌ در غیاب‌ صدای‌ نمادین‌ است‌. ارتباط‌ غیركلامی‌ را عموما زبان‌ صامت‌ می‌خوانند.
بر طبق‌ یك‌ نظریه‌، ارتباط‌ غیركلامی‌ را به‌ این‌ صورت‌ می‌توان‌ طبقه‌بندی‌ كرد:
۱. حركات‌ بدنی‌ یا رفتار جنبشی‌: این‌ طبقه‌ شامل‌ ژست‌ها، اداها و سایر حركات‌ بدنی‌ از جمله‌ حالت‌ چهره‌، حركت‌ چشم‌ و حركت‌ وضعی‌ است‌.
۲. فرازبان‌: این‌ طبقه‌ شامل‌ كیفیات‌ صدایی‌ (انسان‌)، فقدان‌ سلاست‌ در گفتار، خنده‌، خمیازه‌ و خرخر است‌.
۳. برداشت‌ از مجاورت‌ (مكان‌): این‌ طبقه‌ در برگیرنده‌ استفاده‌ و درك‌ و دریافت‌ انسان‌ از فضا یا مكان‌ فیزیكی‌ است‌.
۴. حس‌ بویایی‌
۵. حساسیت‌ پوست‌ به‌ لمس‌ و حرارت‌
۶. استفاده‌ از مصنوعات‌: این‌ طبقه‌ شامل‌ چیزهایی‌ از قبیل‌ لباس‌ و لوازم‌ آرایشی‌ زینتی‌ است‌.
ارتباط‌ غیركلامی‌ پایبند فرهنگ‌ است‌. معنی‌ این‌ سخن‌ آن‌ است‌ كه‌ ارتباط‌ غیركلامی‌ بطور غریزی‌ در طبیعت‌ انسان‌ نیست‌. این‌ ارتباط‌، رفتاری‌ است‌ آموخته‌ شده‌ كه‌ از طریق‌ فرآیند جامعه‌پذیری‌ غیررسمی‌ فراهم‌ آمده‌ است‌ و از همین‌ رو است‌ كه‌ ارتباط‌ غیركلامی‌ از یك‌ فرهنگ‌ تا فرهنگ‌ دیگر، عملكرد و رفتاری‌ مشخصا متفاوت‌ دارد. 
 

 
روزنامه اعتماد