تالار گفتگوی تخصصی متا

مرجع علوم انسانی متا => مرجع شعر و ادبیات => سایرمباحث و فعالیتهای ادبیات => نويسنده: اجـاقـی در ۱۵ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۴:۵۵:۰۷

عنوان: نکات مفید برای درست نویسی
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۱۵ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۴:۵۵:۰۷

مقدمه


تا زمانی که مسئله قلم و مهارت های آن به صورت ریشه ای حل نشود، مشکل همچنان ادامه خواهد داشت و خود را با چهره های متفاوتی به ما نشان خواهد داد. هر چه بیشتر با خطا نویسی انس گرفته باشیم، دورۀ درمان قلم نیز افزایش می یابد. غلط نویسی، بیشتر منابع را احاطه کرده است و تضمینی نیست که یک فراگیر بعد از اصلاح اولیه قلم، بدون همت کافی بتواند درست نویسی خود را کاملا حفظ کند؛ چون فراگیران مجبورند منابع درسی و غیر درسی و ترجمه های غیر کارشناسانه و آثار بدون ویرایش را بخوانند و چشم و زبان و قلم شان ممکن است دوباره به غلط نویسی آلوده گردد. به نظر شما چه کار باید کرد؟

به نظر می رسد در درجه اول باید خطاها و لغزشگاه های قلم را بشناسیم. در اینجا نکاتی را پیرامون درست نویسی با هم مرور می کنیم.

البته برای درست نویسی نیاز به تمرین بیشتر است.



منبع: برخی از نکات به نقل از استاد اسلامپور است، که بنده جمع آوری نموده و در اختیار دوستان قرار می دهم.
عنوان: پاسخ : نکات مفید برای درست نویسی
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۱۵ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۵:۱۳:۲۱

1. گرته برداری از زبان های دیگر نکنیم. مانند: تطابق موصوف و صفت، ایرادات وارده، موفقیت های حاصله.

2. پیش و پس از بدل، ویرگول(،) مناسب است. مثال: «معجزه جاودانه اسلام، قرآن، بزرگتریت عامل تربیت انسان است.» همچنین قبل و بعد از جمله معترضه، دو خط تیره می گذاریم. مثال: «قرآن -که یکی از مهم ترین معجزات الهی است- بزرگترین عامل تربیت انسان است.»

3. در تقطیع پایان سطر، نمی توان هر گونه عمل کرد؛ مثلا نمی توان در پایان یک سطر «مو» بنویسیم و «فقیت» را به ابتدای سطر بعد ببریم.

4. بین مسند و فعل ربطی فاصله ایجاد نکنیم. مثال: او مشغول به تحصیل در دانشگاه است(نادرست)

5. تتابع اضافات غلط است. مثال: پایین ترین سطح هرم عوامل بی فایده بودن برخی کارگاههای نویسندگی این است که ...(نادرست)

6. هیچ کدام، هیچ  یک، هر یک، هر کس، مفرد است و فعل آنها هم باید مفرد باشد. برخی کتب دستوری نوشته اند که (کدام) در عبارت «هیچ کدام» غلط است.

این نکات ادامه دارد...
عنوان: پاسخ : نکات مفید برای درست نویسی
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۶ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۷:۰۸:۳۸
 سلام بر علاقه مندان به درست نویسی، امروز هم با مجموعه ی دیگری از نکات در خدمت شما هستم.

 امیدوارم هرچه بیشتر بر زیبا نویسی ما تاثیر گذار باشد.

فاصله گذاری در تایپ

1. قبل از علائم نگارشی (نقطه، نقطه ویرگول، دو نقطه، علامت سؤال، علامت تعجب) فاصله نگذارید؛ بلکه بعد از آنها، فاصله بگذارید. اگر پیش از علائم فاصله باشد، گاهی می بینید که آن علامت به اول سطر بعدی رفته است و این اشتباه است. در آخر سطر، می توان علائم نگارشی داشت، نه در اول سطر.

2. پرانتز و گیومه و قلاب، مطلب درون خود را بدون هیچ فاصله در بر می گیرند. از این رو، بعد از باز کردن پرانتز و گیومه یا قلاب، بدون هیچ فاصله مطلب خود را بنویسید و بعد از تمام شدن مطلب، بدون هیچ فاصله ای آنها را ببندید.

3. در نوشتن کلماتی از قبیل موارد زیر باید بین آنها یک سوم فاصله قرار دهیم: نامه ی، زحمت کش، بی حجاب، می روم، علمی ام، دانش پژوه، کتاب ها، خانه ای دیدم؛ خانه ی من؛ پایان نامه؛ با اخلاق، با معنویت، بی دین و مانند آنها. برای این کار باید بعد از تایپ کلمه اول، دو کلید را با هم بزنید و سپس، قسمت دوم را بنویسید. آن دو کلید، کلید کنترل و کلید خط تیره است.

4. در بین کلمات مستقل، فاصله کامل را فراموش نکنیم. در غیر این صورت، مثلا «قانون و زن» خوانئپده می شود: «قانون وزن».


یک نکنه: در فروم امکان فاصله کوتاه با خط تیره و کنترل وجود ندارد؛ به همین دلیل فاصله های کوتاه در اینجا رعایت نشده است.

   
همیشه موفق باشید

عنوان: پاسخ : نکات مفید برای درست نویسی
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۳۰ شهریور ۱۳۹۰ - ۱۸:۱۰:۰۵
سلام

با ادامه درست نویسی قلم با ما همراه شوید:


حشو ننویسیم:

مثال هایی برای حشو زاید: تلاش و کوشش، پرسش و سؤال، تحقیق و پژوهش، حد و حدود، حق و حقوق، صبر و شکیبایی، راضی و خوشنود، راضی و خرسند، شیوه و روش، از خداوند طلب یاری می جویم.

* جمله ای که با «از آنجا که» و مانند آن شروع می شود، ما را از «بنابراین» و مانند آن، بی نیاز می کند. به جمله زیر توجه کنید: از آنجا که نیمی از افراد جامعه را زنان تشکیل می دهند و به فرموده امام خمینی ره: «مردان از دامن زن به معراج می رسند»، بنابراین نقش زنان سرنوشت ساز است. (نادرست)


مهارت استفاده از حروف

1.  برخی «را»ی نشانه مفعول را گاهی دوباره تکرار می کنند؛ مثال: نکاتی [dot]را [/dot]که دیروز در مورد نویسندگی برای شما بیان شده است[dot] را [/dot]به خوبی یاد بگیرید .

2.  برخی، واو و که و تا را گاهی با هم خلط می کنند.

مثال درست: حسین رفت و علی آمد. حسین و علی درس خواندند.

درست: کتابی که خریدی، گم شد.

نادرست: یک کتاب به او هدیه دادم که پذیرفت.   تصحیح: یک کتاب به او هدیه دادم و پذیرفت.

نادرست: در فراخوان مقاله، پژوهشی با عنوان «اهمیت عید نوروز و تاثیر آن بر نشاط و سلامت روانی جامعه» ارائه کرد که برتر شد.
تصحیح: ارائه کرد و برتر شد.

                                                                               موفق باشید...
عنوان: پاسخ : نکات مفید برای درست نویسی
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۰ آذر ۱۳۹۲ - ۰۴:۳۰:۲۷

با سلام

اگر به دقت به نوشته ها توجه کنید می بینید که شماری از لغات هستند که بیشتر از بقیه، اشتباه نوشته می شوند. در مورد این لغات باید توجه داشت اول اینکه: جمع آوری تمامی آنها ممکن نیست؛ دوم این که شماری از این لغات از نظر لغت شناسان و ویراستاران دو املایی هستند، با این تفاوت که یک شکل آن صحیح و رایج تر است.

در این فرصت به برخی از واژگان اشاره می کنیم:

درست                           نادرست                      درست                                     نادرست

انزجار (نفرت)                انضجار                              انضباط                                   انظباط

برخاستن                     برخواستن                         برهه                                     برحه

باسمه تعالی                بسمه تعالی                     بُلعجب                                   بوالعجب

بُلفُضول                       بُوالفُضول                           پارچه تنزیب                           پارچه تنظیف

پیشخان                      پیشخوان                           چُغُلی کردن                           چُقُلی کردن

چُغندر                         چقندر                               هاله                                      حاله

هَرَس کردن                 حَرَس کردن                         حِیص و بِیص (= گیر و دار)          حیث و بیث

خدمتگزار                    خدمتگذار                           خورده بُرده                               خُرده بُرده

خاستگاه (= منشأ)      خواستگاه                          خُرد سال                                 خوردسال

خُرد و کلان                 خورد و کلان                        خشنود                                    خوشنود

زغال                          ذغال                                ذوزنقه                                      ذوذنقه

رئیس                        رییس                               زمین مَفروز(= جداشده )              زمین مفروض

سوغات                     سوقات                             شاغول                                     شاقول

شکرگزاری                 شکر گذاری                        ضرب الاجل                                ضرب العجل

عَلی حده                  علی حَدّه                          غث و سمین (= کم بها و گرانبها)   غَث و ثمین

غمض ِ عین               غمز عین                            فُرغون                                      فُرقُون / فُرقان

فروگذار                    فروگزار                                  فلاسک                                    فِلاکس

معتنابه                     متنابه                                محذور دارم                                محظور دارم

مرهم                       مرحم                                 مسُیِّب                                     مصَیّب

مطمح نظر                مطمع نظر                            مَلات                                       مَلاط

مُلا نقطی                 ملا لغتی                           مَلغمه                                       ملقمه

مُنَغَّص (= تیره )          منقص                              نردبان                                       نردبام
 
وهله                         وحله                                بحبوحه                                     بهبوهه

بردگان                      برده گان                            بررسی                                      برّسی

بودجه                       بوجّه                                پایه گذار                                     پایه گزار

تقاص                        تخاص                               توجیه                                       توجیح

جدّ و آبا                     جدّ و آباد                            حدس                                       حدث

خُرده فروشی             خورده فروشی                    خُرده گیری                                خورده گیری

خُرسند                     خورسند                            راجع به                                    راجب

راحت تر                     راحتر                                 رذل                                         رزل

زادبوم                       زاد و بوم                              زادولد                                     زاد و ولد

زکام                         ذکام                                   سبزی خُرد کنی                        سبزی خوردکنی

ستبر                        سطبر                                سرمه                                       سورمه

عسکر                       عسگر                                علاقه مند                                علاقمند

کج و مُعوَج                 کج و مأوج                             کمیسیون                               کمسیون

مذکور                       مزکور                                   مزبور                                     مذبور

موجّه                        موجح                                 ناهار (غذای ظهر)                     نهار

نعناع                        نعنا                                    ادا و اطوار                                ادا و اطفار

مشماع                     مشما                                 ریع (افزونی)                           ری

کاَن لم یکن               کم لم یکن                             محابا                                   مهابا

زُهم                        زحم                                      ذیربط                                   زیربط

مقنعه                      مغنعه                                   نامرئی                                 نامریی
عنوان: پاسخ : نکات مفید برای درست نویسی
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۲ آذر ۱۳۹۲ - ۱۳:۱۵:۴۸
کلماتی که شباهت اندکی دارند و نباید به جای هم به کار روند.

کلمهمعنا                    کلمه مشابه              معنا
آرایشزیبایی با افزایش                    پیرایش              زیبایی با کاهش
احسنت آفرین                    اَحسن              نیکوتر
افکارجمع فکر                    افگار              زخمی، نالان
ارضاخشنود کردن                    ارضاع              شیر دادن
تصفیه پاک کردن                    تسویه              مساوی کردن
تسریعسرعت بخشیدن                    تصریح              سخن آشکار
اعلان آشکار کردن                    اعلام              خبر دادن
نفحه  بوی خوش                    نفخه              نَفَس
بانگ فریاد                    بانک              بنگاه اقتصادی
بهاقیمت                    بهاء              روشنایی
شاملاسم فاعل                    مشمول              اسم مفعول
دعویادعا                    دعوا              داد خواهی
کاندید ساده دل                    کاندیدا              نامزد
مژدهبشارت                    مژدگانی              پاداش- انعام
مسدست مالیدن                    مسح              از اعمال وضو
استعفادرخواست کناره گیری                    استیفا              باز پس گرفتن
بیرق عَلَم                    بیدق              پیاده
عصبانیخشمگین                    عصبی              فشار روانی
خزانه      مجموع اموال                    خزینه              مخزن آب گرم
استیجاراجاره کردن                    استجاره              پناه خواستن
افراط     زیاده روی                    تفریط              کوتاهی
پیشرفت در امور معنوی                    پیشروی              در امور مادی و عینی
هشدار   اخطار                    هشیار              آگاه
تصادفبه هم خوردن اتفاقی                    تصادم              به سختی به هم خوردن
گزیرچاره                    گریز              فرار
تأثراثر پذیرفتن                    تحسر              افسوس
عنوان: بررسی تفاوت‌های دو واژه گذار و گزار
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۶ آذر ۱۳۹۲ - ۲۰:۴۱:۵۱
تفاوت معنی گزار و گذار

سلام

یکی از اشتباهات رایج املایی، در کاربرد صحیح این دو واژه است. به ویژه در نوشتن ترکیبات آن ها، مانند: سپاسگزار، قانون گذار،  نماز گزار، خدمت گزار و غیره.

راه مناسب برای شناخت تفاوت این ترکیب‌ها، توجه به شکل نوشتن فعل‌های “گذاشتن” و “گزاردن” و معنی آنهاست.

گذاشتن: (گذار ریشه فعل گذاردن است و به معنی گذاشتن است)

"گذار" هم از ریشه گذاشتن است و زمانی کاربرد دارد که کاری فیزیکی انجام می گیرد.

معانی: قرار دادن، جای دادن، ترک کردن، عبور کردن، وضع کردن، اجازه دادن و موارد مشابه اینهاست.
مثل گذاشتن کتاب در قفسه یا گذاشتن پول در جیب.

کاربردهای دیگر:

- واگذاردن، واگذار کردن: تسلیم کردن، به عهده‌ی کسی انداختن

- جا گذاشتن، گرو گذاشتن

- بنیانگذار: بنا کننده - سیاستگذار: وضع کردن سیاست -پایه گذار- سرمایه گذار- امانت گذار- بیمه‌گذار- قانون گذار- فرمان گذار- فروگذار و …


گزاردن: (= گزاریدن)

"گزار" از ریشه گزاردن است و از انجام عملی فیزیکی خبر نمی دهد. بلکه به معنی به جا آوردن است.

معانی: انجام دادن و به‌ جا آوردن، پرداختن (وام، مالیات و غیره)، بیان کردن، ترجمه کردن، تفسیر کردن، رسانیدن و تبلیغ کردن ( پیغام، پیغمبری و غیره)، بیان کردن، صرف و خرج کردن

کاربردها:

- گزارش، بیان کردن، اظهار کردن: سخن گزاردن، پاسخ گزاردن

- نمازگزار: به جای آورنده‌ی نماز

- خدمتگزار: به جای آورنده‌ی خدمت

- سپاسگزار: به جای آورنده و ادا کننده‌ی تشکر

- وام‌ گزار: پرداخت کننده‌ی وام

- پیام گزار: پیام آور

- خواب‌ گزار: تعبیر کننده‌ی خواب

– حق‌گزار: ادا کننده‌ی حق

- مصلحت گزار: خیر اندیش

- گله گزار: گله کننده

– باج گزار: باج دهنده

- پیغام گزار: کسی که پیغام را بازگو می کند یا پیغام را می آورد

و حج گزار، خراج گزار، شکرگزار، خدمت گزار، حق گزار، پاسخ گزار، مدح گزار، خبرگزاری، کارگزار(انجام دهنده کار).

حین نوشتن چنین عباراتی مثلاً نمازگزار، با خودتان بگویید: نماز گذاشتن یا نماز گزاردن؟ نماز قرار دادن یا نماز به جا آوردن؟ مسلماً پاسخ درست را می‌یابید. خدمت گذاشتن یا گزاردن؟ و …

بنابراین به طور کلی می‌توان گفت:
هرگاه پسوند به معنی گذاشتن و قرار دادن باشد، با “ذ” می‌نویسیم.
هرگاه پسوند به معنی ادا کردن و به‌جا آوردن باشد با “ز” می‌نویسیم.

  واژه    معنی  واژه معنی 
  امانت گذار  آنکه چیزی را به عنوان امانت بکسی بسپرد امانت گزار امین، کسی که شرط امانت داری را به جای می آورد
  حکم گذار    حاکم    حکم گزار رعیت
  قانونگذار    قوه مقننه   قانونگزار    قوه مجریه
   سنت گذار    واضع سنت     سنت گزار  به جای آورنده سنت
  بدعت گذار    وضع کننده بدعت    بدعت گزار انجام دهنده بدعت
         

شما دوستان عزیز هم واژگانی که می شناسید برای اطلاعات بیشتر معرفی کنید.                    
عنوان: رعایت نشانه های نگارشی (علایم سجاوندی)
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۸ دی ۱۳۹۲ - ۱۰:۴۳:۰۰
سلام

یکی از اصول درست نویسی رعایت نشانه های نگارشی (علایم سجاوندی) است که تا حدود زیادی ابهام متن را کاهش می دهد و مکث ها و برجستگی هایی را که نویسنده در نظر داشته القا کند، منعکس می سازد و بدین ترتیب خواندن و درک متن را آسان تر می سازد.

این نشانه ها و قواعد را می توان به دو دسته نشانه های شکلی (ویرگول، نقطه و ...) و غیرشکلی (پاراگراف بندی، تیتر بندی) تقسیم کرد.

در ذیل این تاپیک کاربرد نشانه های نگارشی را مرور می کنیم.

نشانه هاى شکلی

1.  نقطه یا خبرنما (.)

وظیفه: درنگ کامل

موارد کاربرد:

یادآوری 1: در میان جمله هاى مرکّب، هرگز نباید نقطه را به عنوان نشانه مکث کامل قرار داد.

یادآوری 2: پس از حروف اختصاری پرکاربرد -چنانچه یک حرف باشد- نیازی به نقطه نیست؛ مانند: رک (رجوع کنید)، ص (صفحه)، ش (شمسی)، م (میلادی)، هـ (هجری)، ق (قمری).

یادآوری 3: نقطه ی پایان پس از نشانه های دیگر مثل گیومه و پرانتز می آید.
عنوان: رعایت نشانه های نگارشی (علایم سجاوندی) 2
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۲ دی ۱۳۹۲ - ۱۶:۵۶:۵۸
ادامه کاربرد نشانه های نگارشی ...

2. بند، ویرگول، کاما(،)

وظیفه: درنگ کوتاه

موارد کاربرد:
و سایر موارد ...
عنوان: رعایت نشانه های نگارشی (علایم سجاوندی) 3
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۲ دی ۱۳۹۲ - ۲۲:۵۳:۱۷

3. نقطه بند، نقطه ویرگول، (؛)

وظیفه: درنگ متوسّط و بلند

موارد کاربرد:

 
عنوان: دو نقطه یا توضیح نما
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۴ دی ۱۳۹۲ - ۰۹:۳۲:۳۷

4. دو نقطه یا توضیح نما(:)

وظیفه : توضیح و تفسیر

موارد کاربرد:

و موارد دیگر...
عنوان: نشانه پرسش، داس یا پرسش نما
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۶ بهمن ۱۳۹۲ - ۲۳:۵۱:۱۰
5. نشانه پرسش، داس یا پرسش نما (؟)

وظیفه : پرسش

موارد کاربرد:


یادآوری: پس از پرسش های غیر مستقیم، انکاری و خواهشی نقطه گذاشته می شود؛ مانند:

استاد از دانشجو پرسید که آیا کتاب را خوانده است.

چه کسی از عاقبت امور آگاه است.

اجازه می فرمایید رفع زحمت کنیم.
عنوان: پاسخ : نکات مفید برای درست نویسی
رسال شده توسط: اجـاقـی در ۲۸ تیر ۱۳۹۳ - ۱۹:۰۹:۳۶
6. نشان عاطفه، علامت خطاب، نشانه تعجّب (!)

وظیفه : نمایاندن عاطفه

موارد کاربرد: