تالار تخصصی حسابداری

از وب سایت آفتاب یزد




يكي از ديگر از مسائلي كه كارگاه هاي خاص با آن مواجهند مسائل مربوط به كارگران نوبتي مي باشد كه با توجه به شغل خود از مزاياي فوق العاده نوبت كاري استفاده مي نمايند و با توجه به شروع كار كرد و زمان خاتمه كار اين افراد، ميزان فوق العاده نوبت كاري آنان متفاوت است كه در اين بخش تمامي موارد و ابهامات اين قبيل كارگران را بررسي مي نماييم.
   
     ميزان فوق العاده نوبت كاري در مورد كارگراني كه يك نوبت كار آنان در شب واقع مي گردد چقدر است؟
   
    مستفاد از قسمت اخير ماده 56 قانون كار، كارگراني كه نوبت هاي كار آنان در دو شيفت انجام و يكي از شيفت هاي كار با ساعات شب (يعني ساعاتي كه بين 22 شب لغايت 6 صبح واقع است) مصادف گردد استحقاق دريافت فوق العاده نوبت كاري به ميزان 5/22 درصد اضافه بر مزد عادي ساعت كار را دارا مي باشند. ضمنا 5/22 درصد مذكور بنا به تصريح ماده فوق الذكر، فوق العاده نوبت كاري بوده و لذا در محاسبه اضافه كاري جزء مزد محسوب و منظور نمي گردد.
   
     پرداخت فوق العاده شب كاري براي كارگراني كه 24 ساعت كار و 24 ساعت استراحت دارند آيا صحيح است يا اين افراد مستحق دريافت فوق العاده نوبت كاري مي باشند؟
   
    همانطور كه در هفته گذشته در پاسخ به سوال يكي از هموطنان عنوان نموديم افرادي كه 24 ساعت كار و 24 ساعت استراحت دارند يا به شكلي ديگر 24 ساعت كار و48 ساعت استراحت دارند از جمله افراد شاغل در ادارات آتش نشاني بر اساس ماده 53 قانون كار در رديف كارهاي مختلط قرار مي گيرند و ساعتي كه جزء كار شب كاركرد دارند، از فوق العاده شبكاري 35 درصد اضافه بر مزد ساعت عادي برخوردار خواهند شد. بنابراين اينگونه افراد ذاتا نوبت كار نبوده و نمي توانند از فوق العاده نوبت كاري استفاده نمايند مگر اين كه شرايط ساعات كاري آنها به صورت گردشي واقع گردد يا طبق عرف كارگاه، وجهي تحت اين عنوان دريافت مي داشته اند كه در اين صورت اين وجه جزء حقوق مكتسبه آنها خواهد بود و كارفرما كماكان ملزم به پرداخت آن مي باشد.
   
     با توجه به توضيحاتي كه داده شد حال اين سوال باقي است كه علي الاصول كار نوبتي به چه كاري گفته مي شود؟
   
    بنا به تعريف قانون، كار نوبتي عبارت از كاري است كه در طول ماه گردش دارد به نحوي كه نوبتهاي آن در صبح، عصر يا شب واقع مي شود كه در كار نوبتي بنا به ماده 57 قانون كار ممكن است ساعات كار از 8 ساعت در شبانه روز و چهل و چهار ساعت در هفته تجاوز نمايد، وليكن جمع ساعات كار در چهار هفته متوالي نبايد از 176 ساعت تجاوز نمايد كه در صورت تجاوز از اين ساعت اضافه كار به كارگر تعلق مي گيرد.
   
     ميزان حق شبكاري چقدر است و آيا كارگران نوبت كاري كه كارشان در شيفت شب است مي توانند از فوق العاده شبكاري استفاده كنند؟
   
    فوق العاده شبكاري براي هر ساعت كار در شب براي كارگران غيرنوبتي 35 درصد اضافه بر مزد ساعت عادي است كه تنها براي كارگران غيرنوبتي است و كارگران نوبت كار با دريافت فوق العاده نوبت كاري در شيفت صبح و شب يا عصر و شب ديگر استحقاق دريافت فوق العاده شبكاري را ندارند.
   
     ميزان فوق العاده نوبت كاري براي شيفت هاي صبح، عصر و شب چقدر است؟
   
    كارگري كه در طول ماه به طور نوبتي كار مي كند و نوبت هاي كار وي در صبح و عصر واقع مي شود ( يعني به صورت گردشي يك روز صبح و يك روز عصر كار مي كند) 10 درصد اضافه بر مزد ساعت كار عادي دريافت مي دارد و كارگري كه نوبت هاي كاري او در صبح، عصر و شب قرار گيرد 15 درصد اضافه بر مزد ساعت كار عادي و در صورتي كه نوبت ها به صبح و شب يا عصر و شب بيفتد، 5/22 درصد علاوه بر مزد به عنوان فوق العاده نوبت كاري دريافت خواهد كرد.
   
     آيا ايام استراحت كارگران نوبتي (چهار گروه در سه شيفت) جزء مرخصي استحقاقي آنان منظور مي شود يا بايستي جزء روزهاي كار منظور نمود؟
   
    ايام تعطيل توافقي هفتگي (مثلا پنجشنبه ها در برخي كارگاهها) و نيز ايام استراحت كارگران نوبت كار چنانچه در ساير روزهاي هفته ( و در مورد كارگران نوبت كار در ساير روزهاي چهارشنبه هفته متوالي ) ساعت كار مقرره را انجام داده باشند جزء روزهاي كار كارگران مزبور احتساب مي گردد، يعني چنانچه كارگران نوبت كار تمام روزهايي كه در شيفت كاري قرار دارند را كار نموده باشند روزهايي كه در استراحت هستند جزء روزهاي كاركرد آنها منظور مي شود.
   
     ميزان فوق العاده نوبت كاري در مورد كارگاه هايي كه در مورد پرداخت اين فوق العاده، عرف و روال خاص خود را دارند به چه نحو است؟
   
    گرچه در مقررات قانون كار فوق العاده نوبت كاري براي كارگراني كه نوبت كار آنان صبح و شب مي باشد 5/22 درصد تعيين شده لكن چنانچه بر اساس عرف و روال گذشته مبالغي بيشتر از اين ميزان به كارگران از اين بابت پرداخت مي شود عرف و روال مذكور، معتبر و لازم الرعايه مي باشد.
   
     در روزهاي تعطيل رسمي با كارگران نوبت كار از نظر پرداخت مزايا چگونه مي بايست عمل گردد؟
   
    در صورتي كه شيفت كارگر نوبت كار به روز تعطيل رسمي برخورد نمايد، استفاده از تعطيل مذكور الزامي است ودر صورت انجام كار، مستحق دريافت مزاياي تعطيل ( فوق العاده اضافه كاري) مي باشد.
   
     نحوه پرداخت فوق العاده نوبت كاري در روزهاي مرخصي استحقاقي چه تفاوتي دارد؟ آيا ميزان آن در اين دو دوره متفاوت است يا يكسان؟
   
    از آنجايي كه مزاياي مربوط به نوبت كاري موضوع ماده 56 قانون كار تحت عنوان فوق العاده مي باشد و جزء مزد محسوب نمي شود، لذا بديهي است كه تنها در روزهاي كاركرد قابل پرداخت بوده و در ايام مرخصي استحقاقي قابل پرداخت نمي باشد حتي افرادي كه مرخصي ذخيره دارند در هنگام احتساب ذخيره مرخصي ها اين فوق العاده لحاظ نخواهد گرديد.
   
     در شرايطي كه شيفت كارگر چهار نوبته ( هر شيفت 6 ساعت) است، فوق العاده نوبت كاري چگونه تعيين و پرداخت مي شود؟
   
    چنين فرضي تا حدود زيادي بعيد است و بهتر است مدت هر شيفت هشت سـاعـت انـتـخـاب شود تا از بروز چنين اشكالاتي جلوگيري گردد و يا اين كه طبق قرارداد كار جداگانه با كارگر در اين مورد توافق شود. البته اگر منظور كار سخت و زيان آور باشد پرداخت اضافه كار در مورد اين نوع كارها منع شده است. به هر حال اگر چنين موردي نيز پيش آيد بر اساس آن كه در كار صبح يا عصر و يا شب قرار گيرد مزاياي كار نوبتي به آن تعلق مي گيرد كه حداكثر آن از 5/22 درصد مزد ساعت كار عادي تجاوز نخواهد كرد.
   
     اگر روزي 12 ساعت و فقط 46 ساعت در هفته كار براي كارگر در نظر گرفته شود، آيا كار اين كارگر، نوبت كاري خواهد بود و به او اين حق تعلق مي گيرد يا خير؟
   
    طبق تبصره 1 ماده 51 مي توان با توافق كارگران، ساعات كار را در بعضي از روزهاي هفته كمتر و در ديگر روزها اضافه بر ميزان 8 ساعت تعيين كرد مشروط بر اين كه از 44 ساعت در هفته تجاوز نكند. بنابراين براي 12 ساعت كار در روز ( با حفظ شرط 44 ساعت در هفته ) فوق العاده نوبت كاري تعلق نمي گيرد ولي اگر هر روز اين 12 ساعت تكرار شود به 4 ساعت اضافي ، فوق العاده اضافه كار تعلق خواهد گرفت.
   
     آيا مي شود نگهباني را در تمام مدت ماه از ساعت 6 عصر تا 7 صبح (هر شب 13 ساعت) با توافق خودش با حداقل حقوق بدون دادن 35 درصد شبكاري و اضافه كاري و روز تعطيل با قرارداد كتبي به كار گماشت؟ و آيا شب تعطيل اين نگهبان بايستي حتماً جمعه باشد يا خير؟
   
    گرچه اشاره به توافق كارگر شده است ولي قانون كار براي حمايت از كارگراني تنظيم شده است كه به علت اضطرار و بيكاري حاضر به امضاي هرگونه قراردادي، به زيان خود مي شوند طبق ماده 8 قانون كار شروط مذكور در قرارداد كار با تغييرات بعدي آن در صورتي نافذ خواهد بود كه براي كارگر مزايايي كمتر از امتيازات مقرر در اين قانون منظور ننمايند. به نظر مي رسد كه به نگهبان مذكور لااقل فوق العاده شبكاري تعلق مي گيرد مگر اين كه حقوق و فوق العاده وي به طور مجموع در قرارداد آمده و مجموع آن از حداقل مزد و به علاوه 35 درصد بيشتر باشد. چون اين كارگر تابع ماده 57 قانون كار از لحاظ كار نوبتي نيست و ساعات كار وي نيز در شب قرار دارد لذا بايد ساعات كار او را تقليل داد و از ساعت 10 شب تا 6 صبح تعيين نمود. شب تعطيل نگهبان نيز بايد شب جمعه باشد و اگر روز جمعه نگهباني دهد مستحق دريافت 40 درصد فوق العاده روز جمعه است. ضمناً اگر نگهبان كشيك بدهد بر طبق قانون مي تواند روز جمعه يا روز ديگري را تعطيل نمايد.
   
     آيا در مورد سرايدار هم بايد مانند نگهبان عمل كرد و مقررات قانون كار در باره محدوديت 8 ساعت كار در روز را رعايت نمود و به او براي مدت اضافي، فوق العاده اضافه كار يا شبكاري پرداخت كرد؟
   
    در مورد سرايدار وضع فرق مي كند و شغل او با نگهبان متفاوت است. در قرار داد كار <سرايدار>، حضور 24 ساعته او در محل ساختمان يكي از شرايط شغلي اوست، بنابراين تصور كارشناسان روابط كار اين است كه به سرايدار، اضافه كار و يا شبكاري تعلق نمي گيرد ولي استحقاق دريافت ساير مزاياي رفاهي مانند كمك خواروبار را دارد.
   
     آيا در قانون كار براي ترك كار مفهومي تعيين گرديده است؟
   
    در قانون كار اقدام كارگر به ترك كار از موارد خاتمه قرارداد كار كه پرداخت حق سنوات براي آن منظور شود شناخته نشده و براي كساني كه بدون رعايت تبصره ماده 21 اين قانون، كار را ترك و با كارفرما قطع رابطه مي كنند مزايايي پيش بيني نگرديده است، بديهي است احراز و تشخيص ترك كار كارگر با هيات هاي تشخيص و حل اختلاف خواهد بود.
   
     به كارگري كه به هر عنوان ترك كار كرده ولي پس از مدتي پشيمان شده و خواهان بازگشت به كار گردد ولي از سوي كارفرما پذيرفته نشود و در نهايت در مراجع حل اختلاف بازگشت به كار وي را صادر نمايند آيا ايام بلاتكليفي تعلق مي گيرد؟
   
    در صورتي كه ترك كار كارگر از سوي حل اختلاف احراز شود كارفرما تكليفي نسبت به بازگشت به كار وي نداشته و در صورت انتقال مجدد كارگر در همان كارگاه < پس از ترك كار> صدور راي بابت مزد ايام عدم اشتغال، فاقد مستند قانوني بوده و شمول حالت تعليق موضوع ماده 29 قانون كار نسبت به آن محمل قانوني نخواهد داشت.
   
     آيا براي ترك كار مدت زمان خاصي پيش بيني شده است؟
   
    احراز ترك كار و غيبت غير موجه كارگران با مراجع رسيدگي است يعني با هيات هاي تشخيص و حل اختلاف ادارات كار است و جهت تمايز اين دو مورد مدت زمان خاصي پيش بيني نگرديده اما عرف مراجع بدين گونه است كه كارگري كه محل كار خود را ترك مي نمايد (بدون اطلاع) و تا مدت سه روز به محل كار مراجعه نمي نمايد در روز چهارم مي بايست ترك كار ايشان به اداره كار مربوطه كتبا اعلام گردد و در دبيرخانه اداره، ثبت شود تا بعدا قابل استناد باشد.

Linkback: https://irmeta.com/meta/b286/t2852/