انواع اعتبار اسنادی
انواع اعتبارات اسنادى از نظر خريدار و فروشنده
اعتبار اسنادى وارداتى (IMPORT L/C)
در اين نوع اعتبار، خريدار پس از توافق با فروشنده به بانک طرف حساب خود در کشور مراجعه و تقاضاى گشايش اعتبار اسنادى به نفع فروشنده مى‌کند. بانک مزبور پس از بررسى تقاضاى مشترى و با توجه به کليه مقررات مربوطه اقدام به گشايش اعتبار اسنادى از نوعى که مورد درخواست متقاضى است نمايد.
اعتبار اسنادى صادراتى (EXPORT L/C)
صادرکننده کالا، معمولاً جهت دريافت وجوه مربوط به فروش کالاى خود، نحوه تسويه حساب را موکول به افتتاح اعتبار اسنادى بانکى مى‌کند. در صورت تحقق چنين روشى پس از آنکه خريدار در کشور خود اقدام به افتتاح اعتبار بانکى نمود، و اين اعتبار از طريق سيستم بانکى به صادرکننده (يا فروشنده) ابلاغ گرديد و صادرکننده آن را مطابق شرايط توافق شده ديد آن را قبول نموده و به تهيه يا ساخت کالا اقدام مى‌کند. صادرکننده يا فروشنده موظف است در مهلت تعيين شده و قبل از انقضاء مدت مقرر اسناد لازم را به بانک ابلاغ‌کننده يا معامله‌کننده تسليم و وجه آن را درخواست کند. بانک مذکور پس از بررسى اسناد وجه را پرداخت و اسناد را جهت گشايش‌کننده اعتبار ارسال مى‌دارد.
انواع اعتبار اسنادى از نظر زمان پرداخت
اعتبار اسنادى نقدى و يا ديدارى (At Sight L/C)
اعتبارى است که پرداخت وجه معامله بلافاصله بعد از رؤيت اسناد و در صورت عدم مغايرت آن به فروشنده (ذى‌نفع اعتبار) تحقق مى‌يابد.
اعتبار اسنادى با پرداخت مؤخّر (مدت‌دار) (Defered Payment L/C)
در اين گونه اعتبارات ذى‌نفع اعتبار پس از ارائه اسناد به بانک تعيين شده در صورت عدم مغايرت در موعد تعيين شده در آينده وجه معامله را دريافت خواهد نمود. مثلاً اگر توافق شده باشد مبلغ اعتبار با پرداخت مدت‌دار ۱۲۰ روزه پرداخت شود، در موعد تعيين شده بانک وجه اعتبار را به ذى‌نفع اعتبار پرداخت مى‌کند.
تذکر: در اين نوع اعتبارات براى پرداخت مدت‌دار براتى صادر نمى‌گردد تا ذى‌نفع اعتبار اين امکان را داشته باشد تا در صورت احتياج با تنزيل برات و وجه معامله را دريافت کند. به همين خاطر از نظر فروشنده يا ذى‌نفع اين اعتبار يکى از نامناسب‌ترين روش‌هاى دريافت مجه کالا است، در حالى‌که براى متقاضى اعتبار يا خريدار چون هزينه ابطال تمبر و تهيه برات را ندارد و مناسب‌ترين روش به شمار مى‌آيد.
یوزانس
يوزانس داخلى Refinance
در مواقعى که فروشندگان خارجى از فروش کالا به‌صورت يوزانس خوددارى مى‌نمايد و يا بهره بالائى را مطالبه مى‌کنند، بانک مرکزى از طريق خطوط اعتبارى Credit Lines که بانک‌هاى خارجى در اختيار وى قرار مى‌دهند، اقدام به تأمين مالى خريد و واردات کالا مى‌کند. در اين حالت فروشنده کالا يا ذى‌نفع اعتبار پس از ارائه اسناد معامله وجه کالا را از بانک معامله‌کننده اسناد دريافت مى‌کند و بانک خارجى که در اينجا نقش فاينانسر را دارد در سررسيد اصل و بهره وجه خود را مطابق قرارداد منعقده از بانک مرکزى ايران دريافت مى‌کند. اين‌گونه معاملات را يوزانس داخلى مى‌نامند. و بانک مرکزى درصدى از قيمت کالا را به‌عنوان بهره يوزانس داخلى از واردکنندگان اخذ مى‌کند.
فايناس Finance
در مواقعى که فروشنده کالا حاضر به قبول اعتبار اسنادى يوزانس نمى‌گردد و خريدار يا به خاطر فقدان نقدينگى و يا به خاطر شرايط ارزى کشور قادر به افتتاح اعتبار اسنادى ديدارى نمى‌باشد، معمولاً خريدار از يک شرکت مالى (عمدتاً مؤسسات مالى يا بانک‌هاى تجاري) درخواست مى‌کند که وار معامله شده و وجه معامله را به فروشنده نقداً پرداخت کند و در سررسيد يوزانس اصل و بهره يوزانس را از خريدار کالا اخذ و يا اعتبار يوزانس گشايش شده را به نفع خود خريدارى نمايد. بايد توجه داشت که بهره يوزانس را ريسک کشور خريدار در بازار جهانى ارز تعيين مى‌کند.
اين مؤسسات را Financer (تأمين کننده مالى يا سرمايه‌گذار) مى‌گويند.
اعتبارات اسنادى از لحاظ قابليت انتقال
عتبار اسنادى قابل انتقال (Transferable L/C)
اعتبار اسنادى قابل انتقال به اعتبارى گفته مى‌شود که ذى‌نفع اعتبار حق دارد آن را کلاً يا جزئاً در اختيار شخص يا اشخاص ثالث قرار دهد. اين اعتبار هنگامى مورد استفاده قرار مى‌گيرد که ذى‌نفع اوليه خود نماينده متقاضى يا ارائه دهنده کالا به متقاضى است. ولى توليدکننده کالا نيست. بنابراين متقاضى اعتبار درخواست مى‌کند که اعتبار به‌صورت قابل انتقال گشايش يابد. در اين صورت ذى‌نفع مى‌تواند اعتبار را يا قسمتى از آن را شخص يا اشخاص ديگر انتقال دهد.
اعتبار قابل انتقال فقط يک‌بار قابل انتقال است و ذى‌نفع دوم حق انتقال آن را به ديگرى ندارد. از نظر مقررات متحدالشکل اعتبار اسنادى٭ اعتبار قابل انتقال خود به خود قابل تقسيم نيز مى‌باشد، و نيازى به افزودن اين کلمه يا کلمات مشابه آن نيست.
عدم تصريح قابل انتقال بودن به معنى آن است که اعتبار (غيرقابل انتقال Non- Transferable) و غيرقابل تقسيم (Non- Divisible) مى‌باشد.
٭UCP - اين مقررات اولين بار در سال ۱۹۳۳ ميلادى پايه ريزى شد. سپس در سال‌هاى ۱۹۶۲ - ۱۹۷۴ - ۱۹۸۳ و ۱۹۹۳ مورد تجديدنظر قرار گرفته است. اين مقررات با عنوان UCP - 500 از اول ژانويه ۱۹۹۴ در بانک‌ها مورد عمل قرار گرفته است.
اعتبار اسنادی غیرقابل انتقال (NON-TRANSFERABLE)
اگر در شرایط اعتباری عبارت قابل انتقال قید نگردد آن اعتبار غیر قابل انتقال است. یعنی ذینفع اعتبار حق واگذاری آن یا جزئی از آن را به نفع اشخاص ثانوی ندارد.
انواع اعتبارات اسنادى از نظر فعال و غيرفعال بودن
اعتبار اسنادى فعال (Operative L/C)
کليه اعتبارات اسنادى گشايش شده فعال تلقى مى‌شود و طرفين با توجه به متن اعتبار که حاوى توافقات و تعهدات آنها است مکلف به انجام آن مى‌باشند.
اعتبار اسنادى غيرفعال (Non Operative L/C)
اگر در متن اعتبارى صراحتاً غيرفعال بودن اعتبار قيد شود، در آن صورت آن اعتبار تعهدى براى طرفين ايجاد نمى‌کند و مانند آن است که اعتبارى باز نشده است. افتتاح اعتبار اسنادى غيرفعال عمدتاً به منظور مطالعه و يادآورى و بررسى موضوع معامله براى طرفين مى‌باشد، که در صورت احراز شرايط مى‌توان آن را فعال نمود.
اعتبارات اسنادی از نظر تایید و تضمین مضاعف
اعتبار اسنادى تائيد نشده (Unconfirmed L/C)
اين‌گونه اعتبارات صرفاً با تائيد بانک گشايش‌کنندهٔ اعتبار و بدون نياز به تائيد بانک ديگرى گشايش مى‌يابد.
اگر در شرايط اعتبارى عبارت قيد Confirmed نشود آن اعتبار تائيد نشده و معمولى است.
اعتبار اسنادى تائيد شده (Confirmed L/C)
اعتبار اسنادى تائيد شده اعتبارى است که از طرف بانک ابلاغ‌کننده (بانک ذى‌نفع يا بانک کارگزار) يا هر بانک معتبر ديگر مورد درخواست فروشنده علاوه بر بانک گشايش‌کننده اعتبار نيز مورد تائيد قرار مى‌گيرد. اين نوع اعتبارات عموماً در زمانى مورد درخواست فروشنده قرار مى‌گيرد که تعهد بانک بازکننده اعتبار، به علت وضعيت متزلزل سياسى يا اقتصادى کشور وي، يا به علت عدم اعتماد به خريدار، مورد پذيرش فروشنده نبوده و او از يک بانک ديگر درخواست مى‌کند که تعهدات اعتبار را تضمين نمايد. بدين وسيله دو بانک (بانک گشايش‌کننده و بانک تائيدکننده) مشترکاً و جداگانه در قبال ذى‌نفع متعهد مى‌گردند. بانک تائيدکننده مى‌تواند همان بانک کارگزار فروشنده هم باشد.
اعتبار اسنادى تائيد شده الزاماً برگشت‌ناپذير مى‌باشد و هزينه افتتاح آن هم معمولاً بيش از هزينه اعتبارات ديگر است.
- بانک تائيدکننده Cofirming Bank
- تائيد اعتبار
- درخواست تائيد
- بانک کارگزار Correspondent Bank
- گشايش اعتبار تائيد شده Issuing Bank يا Opening Bank
- بانک گشايش‌کننده
- ابلاغ اعتبار
- درخواست گشايش اعتبار تائيد شده
- فروشنده Seller
- خريدار Buyer
سایر اعتبارات اسنادى
عتبار اسنادى پشت به پشت (Back to Back L/C)
اعتبار اسنادى پشت به پشت اعتبارى است که توسط ذى‌نفع يک اعتبار که قادر يا مايل به تهيه و ارسال کالا نيست، با اتکاء بر اعتبارى که توسط خريدار به نفع وى گشايش يافته است، جهت صادرکننده ديگرى که مى‌تواند کالا را تهيه و ارسال نمايد گشايش مى‌يابد.
چنانچه اعتبار اسنادى دوم نزد همان بانک ابلاغ‌کننده اعتبار اول افتتاح شود به آن اعتبار اسنادى اتکائى و چنانچه نزد بانک ثالثى افتتاح شود به آن اعتبار متقابل گفته مى‌شود.
اين‌گونه اعتبارات اسنادى شامل دو اعتبار جدا از هم است. اولين آن به نفع ذى‌نفعى گشايش مى‌يابد که خود به تنهائى قادر و مايل نيست کالا را تهيه و ارسال کند. به همين خاطر از اعتبارى که به نفع او صادر شده به‌صورت يک پشتوانه مالى يا وثيقه جهت گشايش اعتبار ديگرى به نفع صادرکننده يا عرضه‌کننده اصلى کالا استفاده مى‌کند.
با توجه به اينکه از لحاظ بانک بازکننده اعتبار دوم و ذى‌نفع اولي، نخستين اعتبار گشايش يافته حائز اهميت فراوان است، بنابراين بايستى به صورت برگشت‌ناپذير و تائيد شده (Irrevocable and Confirmed L/C) باشد تا بانک دوم از قدرت پرداخت اعتبار اول اطمينان کافى يابد و بتواند آن را به عنوان وثيقه‌اى جهت اعتبار دوم قبول نمايد.اگر بانک بازکننده اعتبار دوم خود اعتبار اول را تائيد کند حداکثر تضمين در اين مورد به وجود مى‌آيد.
مبلغ اعتبار دوم معمولاً از اعتبار اول کمتر است تا ذى‌نفع اوليه ما به التفاوت را به‌عنوان سود خود برداشت نمايد. همچنين سررسيد و آخرين تاريخ حمل اعتبار دوم بايستى از اعتبار اول جلوتر بوده تا ذى‌نفع اول بتواند به موقع قبل از سررسيد و آخرين تاريخ حمل اعتبار اول، اسناد مربوط به کالا را دريافت داشته و آن را به بانک ابلاغ‌کننده اعتبار اول ارائه دهد.
ر قراردادهاى زنجيره‌اى که چندين واسطه بين خريدار نهائى و عرضه‌کننده اصلى قرارداد چندين اعتبار اتکائى توسط واسطه‌ها گشايش مى‌يابد. در چنين مواردى اعتبار اول که پشتوانه گشايش ساير اعتبارات قرار گرفته به اعتبار موسوم مى‌باشد.
اعتبار اسنادى ماده قرمز (Red Clause L/C)
اعتبار اسنادى ماده قرمز يا با شرط قرمز به اعتبارى گفته مى‌شود که ذى‌نفع اعتبار مى‌تواند قبل از ارسال کالا، وجوهى را تحت شرايطى به‌صورت پيش‌پرداخت (حداکثر تا تمام وجه اعتبار) از بانک ابلاغ‌کننده يا تائيدکننده دريافت نمايد. علت اين نام‌گذارى آن است که نخستين بار که اين اعتبار گشايش يافت. بانک بازکننده جهت جلب توجه بانک ابلاغ‌کننده آن قسمت از متن قرارداد را در شرايط اعتبار که پرداخت مقدارى از وجه اعتبار را به‌عنوان پيش‌پرداخت يا مساعده، به ذى‌نفع مجاز داشته بود با جوهر قرمز نوشته بود. از آن تاريخ به بعد اصطلاح 'اعتبار ماده قرمز' متداول شد. بايد توجه داشت که از زمان دريافت پيش‌پرداخت توسط ذى‌نفع تا ارسال کالا و ارائه اسناد حمل کالا، به پيش‌پرداخت بهره بانکى تعلق مى‌گيرد که بانک هنگام تسويه حساب آن را منظور مى‌نمايد. پيش‌پرداخت در مقابل ضمانت‌نامه‌هاى مختلفى که از ذى‌نفع دريافت مى‌شود پرداخت مى‌شود. اين ضمانت‌نامه ممکن است يک تعهد ساده باشد يا اينکه تضمين‌هاى معتبر ديگر.
اعتبار اسنادى گردان (Revoling L/C)
اعتبارى است که پس از هر بار استفاده ذى‌نفع، مبلغ آن خود به خود تا سطح اعتبار اوليه افزايش مى‌يابد، بدون آنکه نياز به دستور مجددى باشد.
به موجب اين اعتبار به محض اينکه فروشنده اسناد حمل را ارائه داد و از اعتبار استفاده نمود عين آن اعتبار خود به خود براى او دوباره مفتوح مى‌گردد.
اعتبارگردان مى‌تواند نسبت به مبلغ اعتبارگردان باشد و يا نسبت به مدت آن. اما معمولاً اعتبارگردان بيشتر نسبت به دوره مورد استفاده قرار مى‌گيرد.
اگر در اعتبارگردان به ذى‌نفع اجازه داده شود که در صورت عدم‌استفاده از مبلغ اعتبار ظرف مدت تعيين شده بتواند حق ارائه اسناد آن ماه را در ماه‌هاى بعد براى خود محفوظ دارد، اين‌گونه اعتبارات را 'اعتبارات گردان تراکمي' Comulative و در غير اين‌صورت آن را اعتبارگردان غيرتراکمى Non- Comulative مى‌نامند.
اعتبار اسنادى داخلى
اعتبار اسنادى داخلى اعتباراتى هستند که خريداران ايرانى نزد شعب ارزى بانک‌هاى داخل کشور به نفع فروشندگان داخلى ايرانى (اعم از حقيقى يا حقوقي) اقدام به گشايش اعتبار ارزى مى‌نمايد. ضرورت اين امر از آنجا پديد آمد که در سال‌هاى اخير برخى از واحدهاى بزرگ توليدى کشور نظير ماشين‌سازى اراک - شرکت توليد صنعتى صيد دريائى آذر آب و غيره که قادر هستند کالاهاى مورد نياز پالايشگاه‌ها، نيروگاه‌ها، بنادر و فرودگاه‌ها و غيره را ساخته و نصب نمايند از دولت درخواست نمودند تا در مناقضه‌هاى بين‌المللى سازمان‌هاى دولتى براى ساخت و نصب تجهيزات مورد نياز شرکت نمايند. و در صورت برنده شدن اعتبار اسنادى به ارز به نفع آنها افتتاح گردد. اين امر مورد موافقت قرار گرفته و بانک‌ها مجاز به افتتاح اعتبار اسنادى به ارز به نفع مؤسسات داخلى شدند. اين قبيل اعتبارات را اعتبارات اسنادى داخلى مى‌نامند.
اعتبار اسنادى ترانزيت (Transit L/C)
هنگامى که يک اعتبار پس از گشايش، از طريق بانکى در خارج به يک بانک ديگرى در کشور ثالث ابلاغ مى‌گردد، اين‌گونه اعتبارات را اعتبار ترانزيت مى‌نامند.
دلايل عمده گشايش اعتبار ترازيت عبارت است از:
- وجهه و اعتبار بانک واسطه به پذيرش اعتبار گشايش‌کننده از طرف ذى‌نفع کمک مى‌نمايد
- بانک گشايش‌کننده اعتبار براى بانک دريافت‌کننده در کشور ذى‌نفع ناشناس است
- ارتباط مستقيم بين کشور خريدار و فروشنده ممکن نيست
انواع اعتبار اسنادى از نظر زمان پرداخت
اعتبار اسنادى نقدى و يا ديدارى (At Sight L/C)
اعتبارى است که پرداخت وجه معامله بلافاصله بعد از رؤيت اسناد و در صورت عدم مغايرت آن به فروشنده (ذى‌نفع اعتبار) تحقق مى‌يابد.
اعتبار اسنادى با پرداخت مؤخّر (مدت‌دار) (Defered Payment L/C)
در اين گونه اعتبارات ذى‌نفع اعتبار پس از ارائه اسناد به بانک تعيين شده در صورت عدم مغايرت در موعد تعيين شده در آينده وجه معامله را دريافت خواهد نمود. مثلاً اگر توافق شده باشد مبلغ اعتبار با پرداخت مدت‌دار ۱۲۰ روزه پرداخت شود، در موعد تعيين شده بانک وجه اعتبار را به ذى‌نفع اعتبار پرداخت مى‌کند.
تذکر: در اين نوع اعتبارات براى پرداخت مدت‌دار براتى صادر نمى‌گردد تا ذى‌نفع اعتبار اين امکان را داشته باشد تا در صورت احتياج با تنزيل برات و وجه معامله را دريافت کند. به همين خاطر از نظر فروشنده يا ذى‌نفع اين اعتبار يکى از نامناسب‌ترين روش‌هاى دريافت مجه کالا است، در حالى‌که براى متقاضى اعتبار يا خريدار چون هزينه ابطال تمبر و تهيه برات را ندارد و مناسب‌ترين روش به شمار مى‌آيد.
يوزانس
يوزانس داخلى Refinance
در مواقعى که فروشندگان خارجى از فروش کالا به‌صورت يوزانس خوددارى مى‌نمايد و يا بهره بالائى را مطالبه مى‌کنند، بانک مرکزى از طريق خطوط اعتبارى Credit Lines که بانک‌هاى خارجى در اختيار وى قرار مى‌دهند، اقدام به تأمين مالى خريد و واردات کالا مى‌کند. در اين حالت فروشنده کالا يا ذى‌نفع اعتبار پس از ارائه اسناد معامله وجه کالا را از بانک معامله‌کننده اسناد دريافت مى‌کند و بانک خارجى که در اينجا نقش فاينانسر را دارد در سررسيد اصل و بهره وجه خود را مطابق قرارداد منعقده از بانک مرکزى ايران دريافت مى‌کند. اين‌گونه معاملات را يوزانس داخلى مى‌نامند. و بانک مرکزى درصدى از قيمت کالا را به‌عنوان بهره يوزانس داخلى از واردکنندگان اخذ مى‌کند.
فايناس Finance
در مواقعى که فروشنده کالا حاضر به قبول اعتبار اسنادى يوزانس نمى‌گردد و خريدار يا به خاطر فقدان نقدينگى و يا به خاطر شرايط ارزى کشور قادر به افتتاح اعتبار اسنادى ديدارى نمى‌باشد، معمولاً خريدار از يک شرکت مالى (عمدتاً مؤسسات مالى يا بانک‌هاى تجاري) درخواست مى‌کند که وار معامله شده و وجه معامله را به فروشنده نقداً پرداخت کند و در سررسيد يوزانس اصل و بهره يوزانس را از خريدار کالا اخذ و يا اعتبار يوزانس گشايش شده را به نفع خود خريدارى نمايد. بايد توجه داشت که بهره يوزانس را ريسک کشور خريدار در بازار جهانى ارز تعيين مى‌کند.
اين مؤسسات را Financer (تأمين کننده مالى يا سرمايه‌گذار) مى‌گويند.
اعتبارات اسنادی از نظر حدود اختیارات خریدار
اعتبار اسنادى برگشت‌پذير (REVOCABLE L/C)
در اين نوع اعتبار، خريدار، از اختيارات بيشترى برخوردار است. در اعتبار اسنادى برگشت‌پذير خريدار حق تغيير شرايط در اين نوعاعتبار يا حتى فسخ اعتبار را دارد، بدون آنکه لزومى به جلب موافقت فروشنده داشته باشد.
در اين قبيل اعتبارات، همچنين بانک گشايش‌کننده اعتبار، صرف تشخيص عدم‌توانائى تسويه حساب خريدار يا در مواجه با محدوديت‌هاى ارزى يا صادراتى مى‌تواند خود رأساً در شرايط اعتبار تغيير ايجاد نموده يا آن را ابطال نمايد.
تغيير شرايط در اعتبار اسنادى برگشت‌پذير يا فسخ آن تا موقعى امکان‌پذير است که از بابت آن وجهى به فروشنده يا ذى‌نفع پرداخت نشده باشد و يا براتى تحت آن اعتبار قبولى يا معامله نشده باشد. در چنين موردى خريدار نمى‌تواند نسبت به مبلغ پرداخت شده تحت شرايط اعتبار دستور برگشت صادر نمايد و اين دستور فقط نسبت به مانده استفاده نشده اعتبار قابل اجراء خواهد بود. امروزه تحت اعتبار اسنادى برگشت‌پذير معاملات بسيار نادرى صورت مى‌پذيرد. زيرا فروشنده نمى‌تواند اطمينان‌هاى لازم را نسبت به پايدار ماندن اعتبار و انجام تعهدات خريدار داشته باشد.
اعتبار اسنادى برگشت‌ناپذير (Irrevocable L/C)
در اين نوع اعتبار، هرگونه تغيير شرايط در اعتبار يا فسخ آن از جانب خريدار يا بانک گشايش‌کننده اعتبار، موکول به موافقت و رضايت فروشنده بوده و بانک بازکننده اعتبار قطعاً متعهد به پرداخت وجه و يا معامله اسناد ارائه شده توسط ذى‌نفع در صورت احراز کليه شرايط اعتبار مى‌باشد، معامله تحت اين اعتبار به دليل آنکه امنيت و تضمين بيشترى براى فروشندگان به همراه دارد، از سوى آنان بيشتر مورد درخواست است.
تذکر مهم: در صورت عدم تصريح نوع اعتبار (برگشت‌ناپذير - برگشت‌پذير) آن اعتبار برگشت‌ناپذير تلقى خواهد شد.
Linkback: https://irmeta.com/meta/b277/t8925/
اشتراک و بوک مارک کردن این تاپیک در شبکه های اجتماعی
۱۴ آذر ۱۳۹۰ - ۱۹:۰۵:۳۵