تالار تخصصی حسابداری

هزينه استهلاک به عنوان با اهميت ترين هزينه مرتبط با اموال ، ماشين آلات  و تجهيزات تلقي مي گردد. در اين ارتباط ما از روش شناسايي سيستماتيک و منطقي جهت شناسايي هزينه استهلاک مرتبط با هر دارايي استفاده مي نماييم. استهلاک محاسبه شده در هر دوره به حسابي با عنوان استهلاک انباشته منظور مي گردد. اين حساب ، حسابي کاهنده است و در سمت راست ترازنامه به عنوان کاهنده بهاي تمام شده دارايي نمايش داده مي شود. تفاوت بهاي تمام شده و استهلاک انباشته دارايي برابر است با ارزش دفتري دارايي.

             

استهلاک از نظر قانون ماليات مستقيم

 

بر اساس قانون مالياتهاي مستقيم دارايي ثابت بر اثر استفاده يا گذشت زمان قابل استهلاک است. در اين قانون ماخذ استهلاک قيمت تمام شده دارايي مي باشد و استهلاک از تاريخي محاسبه مي شود که دارايي قابل استهلاک آماده براي بهره برداري در اختيار موسسه قرار مي گيرد. در صورتيکه دارايي قابل استهلاک در خلال ماه در اختيار موسسه قرار گيرد ماه مزبور در محاسبه منظور نخواهد شد. در مورد کارخانه ها دوره بهره برداري آزمايشي جزو بهره برداري محسوب نمي گردد.

بر اساس ماده 150 قانون مالياتهاي مستقيم محاسبه استهلاک به دو روش نزولي و مستقيم پذيرفته شده است. در تبصره 1 اين ماده هزينه مربوط به تغيير يا  تعميرات اساسي دارايي ، جزو قيمت تمام شده دارايي محسوب مي شود.تبصره 2 همين ماده بيان مي کند که موسسات مي توانند هزينه هاي نرم افزاري خود را از 3 سال تا حد اکثر 5 ساله مستهلک کنند.

نکته : هر کجا که ميان قانون مالياتهاي مستقيم و استانداردهاي حسابداري تناقض وجود داشته باشد ، معيار و ملاک جهت انجام عمليات حسابداري قانون مالياتهاي مستقيم مي باشد.

 

استهلاک از نظر استاندارد هاي حسابداري ايران (استاندارد شماره 11)

 

در استانداردهاي ايران دارايي ثابت به موازات کسب منافع  مستهلک مي گردد. همچنين نابابي ، فرسودگي و خرابي نيز از علل استهلاک دارايي مي باشد. به صورت کلي علل استهلاک از ديد استاندارد 11 عبارت است از :

    استفاده مورد انتظار واحد تجاري از دارايي
    فرسودگي و خرابي
    نابابي فني ناشي از پيشرفت تکنولوژي
    محدوديتهاي زماني از قبيل تاريخ انقضا

در ارتباط با برآورد عمر مفيد دارايي ، استاندارد ، اين برآورد را منوط به قضاوت واحد تجاري مي داند که از تجربه دارايي هاي مشابه ناشي مي شود.بر اساس بند 56 اين استاندارد ، مبلغ استهلاک پذير يک دارايي پس از کسر ارزش اسقاط از بهاي تمام شده بدست  مي آيد.

روشهاي استهلاک مورد پذيرش در استاندارد ايران روشهاي خط مستقيم ، نزولي و معادل آحاد توليد است.

 

در ارتباط با تغيير روش استهلاک يا تعديل نرخ آن  بند 63 اين استاندارد چنين مي گويد :

روش استهلاک مورد استفاده براي دارايي ها بايد به طور ادواري بررسي شود و در صورت تغيير قابل ملاحظه در الگوي مصرف ، روش استهلاک جهت انعکاس الگوي جديد تغيير يابد. هرگاه چنين تغييري در روش استهلاک لازم شود ، اين تغيير بايد به عنوان تغييري در برآورد تلقي شود و استهلاک دوره جاري و دوره هاي آتي دارايي تعديل شود.

تعريف استهلاک

در عرف حسابداري سرشکن کردن و تخصيص دادن  بهاي تمام شده دارايي ثابت را به طريقي معقول و منظم بر دوره هاي استفاده از آن استهلاک مي نامند . بهاي تمام شده معمولاً در طول مدت استفاده از دارايي , ثابت مي ماند به طوريکه  در پايان عمر مفيد دارايي مجموع اقلام استهلاک دوره هاي استفاده از آن برابر مي شود با بهاي اوليه منهاي ارزش اسقاط دارايي.

 

علل استهلاک

 

عوامل فيزيکي:

    فرسودگي  ناشي از استعمال
    گذشت زمان
    پوسيدگي و زنگ زدگي

عوامل کاربردي:

1. عدم کفايت                     

       2. نابابي که تعويض زودرس را هم در بر مي گيرد.

 

نحوه محاسبه هزينه استهلاک:

 

جهت محاسبه استهلاک بايد مبنايي مناسب براي عوامل زير تعريف نمود:

    بهاي تمام شده واقعي
    برآورد ارزش اسقاط
    برآورد عمر مفيد

در نتيجه در محاسبه استهلاک يک عامل واقعي و دو عامل برآوردي وجود دارد.

ارزش اسقاط :

عبارت است از مبلغي که پيش بيني مي شود از فروش مال يا تعويض به هنگام عدم استفاده از آن.مبلغ‌ استهلاك‌ پذير يك‌ دارايي‌ پس‌ از كسر ارزش‌ اسقاط‌ آن‌ تعيين‌ مي‌شود.

طبق استاندارد شماره 17 حسابداري ارزش‌ اسقاط‌ صفر فرض‌ مي‌شود. ارزش‌ اسقاط‌ غير از صفر متضمن‌ اين‌ است‌ كه‌ واحد تجاري‌ انتظار دارد دارايي‌ نامشهود را قبل‌ از پايان‌ عمر اقتصادي‌ آن‌ واگذار كند.

 

عمر مفيد:

تعيين عمر مفيد به ماهيت دارايي و علل اصلي استهلاک آن بستگي دارد.بنابر اين عمر مفيد ممکن است بر حسب يکي از مقياسهاي زير تعيين شود:

1. دوره هايي از زمان           2.جمع محصولات قابل توليد         3. جمع ساعات کارکرد

 

 

روشهاي استهلاک:

 

الف) محاسبه بر حسب زمان

1 .روش خط مستقيم (اقساط مساوي) 

 ب) محاسبه بر حسب محصول

 2.  روش ساعات کارکرد

  3. روش ميزان توليد

ج)روشهاي مبتني بر استهلاک بيشتر در سالهاي اول عمر مفيد و کاهش تدريجي آن

  4. روش مجموعه سنوات

   5. روش نزولي

 

     
    روش خط مستقيم:

 

هزينه استهلاک هر دوره = عمر مفيد (سال) /(بهای تمام شده – ارزش اسقاط)

                                                                                               

    روش ساعات کارکرد:

 هزينه استهلاک هر دوره = عمر مفید(برحسب ساعات کارکرد)/(بهای تمام شده -ارزش اسقاط)

                                                                                               

    روش ميزان توليد:

 هزينه استهلاک هر دوره=میزان تولید برآوردی/میزان تولیدواقعی*(بهای تمام شده -ارزش اسقاط)

         

    روش مجموع سنوات:

 هزينه استهلاک هر دوره =مجموع سنوات/عمرمفیدباقیمانده*(بهای تمام شده-ارزش اسقاط)

         

    روش نزولي:

 نرخ استهلاک × ( استهلاک انباشته تا دوره محاسبه - بهاي تمام شده )= هزينه استهلاک هر دوره
با ارزوی سلامتی و شادی برای شما عزیزان.

Linkback: https://irmeta.com/meta/b277/t16157/