تالار تخصصی حسابداری

با سلام

طبق استاندارد شماره 4 ، ذخیره نوعی بدهی است که یا مبلغ آن و یا زمان پرداخت آن با ابهام قابل توجه ای روبرو است.البته در آن استاندارد ذکر شده که مواردی مثل ذخیره مطالبات مشکوک الوصول یا ذخیره استهلاک که به منظور درست نشان دادن مبلغ دارایی به صورت کاهنده از آن‌ها کم می‌شوند،در حوزه این استاندارد قرار نمی‌گیرند؛ اما اندوخته اصلاً این ماهیت را ندارد و بیشتر در مورد حقوق صاحبان سهام (اندوخته قانونی و اختیاری) کاربرد دارد.

ذخیره تقریبا براوردی است و برای اینكه به اصل تطابق درآمدها وهزینه ها عمل كرده باشیم باید بعضی از هزینه های یك سال كه ممكن است در سال مالی بعد معلوم می‌شود را تخمین وبه حساب ذخیره آن حساب ببریم . ذخیر ماهیت بدهی دارد اگر ما هزینه‌ها را به حساب ذخیره نبریم آنگاه ناچاریم در سال بعد با حساب سود زیان انباشته عمل كنیم كه این نیز منجر به تجدید وارائه صورتهای مالی می‌شود.مانند ذخیره هزینه های معوق كلا ذخیر طرف بدهكار حساب هزینه است مانند استهلاكات و مطالبات .
ولی اندوخته واقعی است زیرا مقداری از سود هر سال می‌باشد كه طبق مصوبه هیئت مدیر ه از حساب سود انباشته كسر و به حساب اندوخته برده می‌شود كه زیر فصل حقوق صاحبان سهام می‌باشد . مانند اندوخته توسعه وتكمیل

فرق ذخیره با اندوخته در محل احتساب آنها می‌باشد ذخیره از محل هزینه های جاری شرکت محاسبه می‌شود ولی اندوخته از محل سود پس از کسر زیان انباشته سنوات قبل محاسبه و در حساب‌ها ثبت میشودپس ذخیره در هر حال باید منظور شود ولی اندوخته پس از رعایت مورد فوق محاسبه می‌شود..در ضمن در خصوص استهلاک اندوخته‌هایی مثل قانونی باید از قانون تجارت تبعیت کرد ولی در استهلاک ذخیره‌ها انجام شدن کامل رویداد اجازه استهلاک مبالغ ذخیره را به مدیریت می‌دهد

اصطلاحات اندوخته و ذخیره در بسیاری از موارد بجای یکدیگر استفاده می‌گردند.اما می‌توان موارد کاربرد آن‌ها را به شرح زیر تفکیک نمود:

1- اندوخته:

تخصیص و محدودیت در سود انباشته عموما بر اساس پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی و یا بموجب رعایت مفاد قراردادها و یا الزامات قانونی انجام شده و یکی از شیوه های گزارشگری تخصیص و محدودیت در سود انباشته ، نمایش مجزای آن در ترازنامه می‌باشد.این تخصیص و محدودیت در سود انباشته ،اندوخته نامیده می‌شود. مانند:اندوخته قانونی، اندوخته احتیاطی(عمومی)، اندوخته اختیاری(قراردادی) و......

2- ذخیره:

اصطلاح ذخیره معمولا در موارد زیر کاربرد دارد:
الف- جهت حسابهای دارایی کاه که اینگونه حساب‌ها نشان دهنده کاهش شناسایی شده در بهای تمام شده برخی اقلام دارایی بوده و باعث می‌گردند که داراییها مذکور به خالص ارزش بازیافتنی منعکس شوند.مانند: ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، ذخیره کاهش ارزش موجودی‌ها و سرمایه گذاری‌ها.
هرچند استهلاک انباشته نیز یک نوع حساب دارایی کاه می‌باشد ولی به جهت تفاوت در نوع کاهش در داراییهای ثابت مشهود(استهلاک، کاهش ارزش داراییهای ثابت مشهود محسوب نمی‌شود) از اصطلاح ذخیره در این خصوص استفاده نمی‌شود.
ب- جهت بدهیهایی که زمان تسویه و یا تعیین مبلغ آن‌ها، توام با ابهام نسبتا قابل توجه است.مانند: ذخیره مزایای پایان خدمت، ذخیره مالیات بر درآمد، ذخیره تضمین کالا و ..........

ذخیره می‌گیریم برای پرداخت در آینده که این پرداخت میتونه مانده بازخرید سنوات و مرخصی پرسنل باشه و غیره ولی اندوخته می‌گیریم برای سپرده شدن پولمون یا برای استفاده از منافع انوخته مثل دریافت وام

ذخیره از حساب سو د و زیان سالانه محاسبه شده و نگهداری می‌شود
اندوخته از سود انباشته سرانه
چه سود داشته باشیم چه زیان ذخیره نگهداری می‌شود

ولی اندوخته در صورتی كه سود داشته باشیم محاسبه ونگهداری می‌شود


اندوخته محدودیت در توزیع سود بین سهامداران است . یعنی پس از محاسبه سود خالص نسبت به در نظر گرفتن آن اقدام می‌شود در صورتیکه ذخیره یک حساب کاهنده دارائی یا افزاینده بدهی است وتاثیر آن به صورت هزینه در محاسبه سود خواهد بود

 

تعبيرها و تعاريف اصطلاحات "اندوخته" و " ذخيره" به يكديگر نزديك بوده و به نادرست مترادف يكديگر استعمال می‌شوند، درحاليكه اين دو از لحاظ مفهوم و نيت از منظور كردن ان‌ها كاملا" از يكديگر متمايز می‌باشند و هر يك از ان‌ها در جهت نيل به هدف و مقصودي خاص بكارگرفته می‌شود.

اندوخته قسمتي از سود ويژه قابل تخصيص است كه بين صاحبان واحد تجاري تقسيم نشده و در واحد تجاري باقي مانده است در حالي كه ذخيره عبارتست از مبالغي كه براي جبران استهلاك يا كاهش ارزش دارایی‌ها و يا در برابر بدهي يا تعهد معلومي كه ميزان دقيق آن با تقريب قابل اعتماد، روشن نباشد، از محل درآمد ( سود ناويژه) واحد تجاري تامين می‌گردد. حتي اگر موجب ايجاد يا افزايش زيان ويژه گردد.

از تعاريف فوق اين نتيجه حاصل می‌شود كه اگرچه حسابهاي مربوط به ذخائر و اندوخته‌ها ، همگي ماهيت بستانكار دارند ولي داراي اختلافاتي به شرح زير می‌باشند:

الف) ايجاد ذخيره توام با افزايش هزينه و كم شدن سود ويژه و در نتيجه كم شدن ماليات بر درآمد واحد تجاري است در حالي كه ايجاد اندوخته موجب كاهش سود خالص قابل تخصيص ( سود ويژه پس از كسر ماليات) می‌شود. به عبارت ديگر طرف حساب، ثبت ذخائر ، حسابهاي هزينه هستند ولي طرف حساب، ثبت اندوخته‌ها، حساب سود و زيان انباشته می‌باشند.

ب) حسابهاي مربوط به ذخائر عموما" حسابهاي كاهنده دارایی‌ها هستند كه يا مستقيما" در ترازنامه از دارایی‌های مربوط كسر می‌شوند ( مانند ذخيره .م .م) و يا در گروه بدی‌ها طبقه بندي می‌شوند و پرداخت ان‌ها موجب كاهش دارايي می‌شود ( مانند ذخيره ماليات) ولي حسابهاي مربوط به اندوخته‌ها حسابهاي افزاينده می‌باشند و افزايش آن‌ها توام با افزايش داراييها بوده و در ترازنامه نيز به حقوق صاحبان واحد تجاري اضافه می‌شود.

ج) اندوخته‌ها عموما" هنگامي قابل ايجاد يا فزايش هستند كه در واحد تجاري سود ويژه قابل تخصيص وجود داشته باشد ولي ايجاد يا فزايش ذخائر كه حاكي از كاهش ارزش داراييها يا ايجاد و افزايش تعهدات و بدهی‌ها است منوط به وجود سود ويژه قابل تخصيص در واحد تجاري نيست و ذخائر بر طبق اصول و ضوابط متداول حسابداري به ميزان مقرر ايجاد و افزايش می‌یابند حتي اگر موجب ايجاد يا افزايش زيان ويژه گردند.

 
ذخیره:نوعی بدهی است که زمان تسویه و یا مبلغ آن نامشخص است.ذخیره را می‌توان از سایر بدهی‌ها متمایز کرد زیرا در مورد زمان تسویه و یا مبلغ آن ابهام وجود دارد.
به عنوان مثال برای ساخت یک محصول مبلغ 1.000 ریال ذخیره در نظر می‌گیریم حال معلوم نیست که بیش از این مبلغ و یا کمتر از این مبلغ هزینه کنیم و زمان تحقق این هزینه معلوم نیست.

اندوخته:
ما چندین نوع اندوخته داریم یکی از آن‌ها اندوخته قانونی است:
ازلحاظ این که ممکن است زیانی به شرکت وارد شود که در سرمایه نکثی حاصل و باعث دلسردی شرکاء گردد. در مواد اصلاحی قانون تجارت ضمن ماده 140 سرمایه دیگری به نام اندوخته قانونی پیش بینی شده و هیئت مدیره شرکت را قانون ملزم نموده که پنج درصد از سود خالص شرکت را برای انداخته قانونی موضوع نماید که در خود شرکت به حساب مخصوصی نگه داری شود. الزام هیئت مدیره تا موقعی است که این اندوخته مساوی با یک دهم سرمایه اصلی شرکت گردد و اضافه بر آن را قانون به اختیار شرکت گذاشته است.

اندوخته قانونی از موارد لازم و مورد احتیاج شرکت است زیرا در صورتی که زیانی حاصل شود که برای جبران آن احتیاج به پولی باشد ممکن است از آن استفاده شود.

در ممالک اروپایی به اندوخته قانونی ( سرمایه احتیاطی ) اهمیت خاصی می‌دهند و چند قسم سرمایه اضافی از منافع تشکیل می‌دهند به نام سرمایه احتیاطی و سرمایه ذخیره و غیره.

یکی دیگر از اندوخته‌ها اندوخته طرح و توسعه است که از محل سود خالص مبلغی را نیز برای اجرای طرحهای سرمایه گذاری اختصاص می‌دهند

Linkback: https://irmeta.com/meta/b277/t15543/