«نمونه اشکالات و ابهامات موجود در اصلاحیه اخیر قانون مالیاتهای مستقیم»
برخی اشکالات و ابهامات موجود در اصلاحیه اخیر قانون مالیاتهای مستقیم ذیلاً به استحضار میرسد:
1- تبصره 7 الحاقی به ماده 105 ق. م. م موضوع بند 25 اصلاحیه:متن اصلاحیه:بند 25- ماده (104) قانون و تبصرههای آن حذف و متن زیر به عنوان تبصره (7) به ماده (105) الحاق میشود:
- تبصره 7- به ازای هر ده درصد (10%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخهای مذکور کاسته میشود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال جاری در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
طرح اشکال:یکی از شروط برخورداری از تخفیف موضوع تبصره الحاقی فوق، «ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی» تعیین شده است. نکته اینجاست که آیا سازمان مزبور جواز تعیین مهلت تسلیم اظهارنامه مالیات بر عملکرد، مغایر با مواعد مقرر در ماده 100 (خرداد ماه برای صاحبان مشاغل) و ماده 110 (تیر ماه برای اشخاص حقوقی) را دارد؟ اتفاقاً مجاز نبودن این سازمان به تغییر مهلت تسلیم اظهارنامه در خود اصلاحیه هم اشاره شده است. در فراز پایانی تبصره 1 الحاقی به ماده 219 ق. م. م موضوع بند 53 اصلاحیه به این نکته اشاره شده است:
بند 53- تبصره ماده (219) قانون حذف و سه تبصره به شرح زیر به آن الحاق میشود:
- تبصره 1- سازمان امور مالیاتی کشور با اجرای طرح جامع مالیاتی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و روشهای ماشینی (مکانیزه)، ترتیبات و رویههای اجرایی متناسب با آن شامل مواردی از قبیل ثبت نام، نحوه ارائه اظهارنامه، پرداخت مالیات، رسیدگی، مطالبه و وصول مالیات، ثبت اعتراضات مؤدیان، ابلاغ اوراق مالیاتی و تعیین ادارات امور مالیاتی ذیصلاح برای انجام موارد فوق را تعیین و اعلام میکند. حکم این تبصره شامل مواعد قانونی مقرر در مورد تسلیم اظهارنامه، ثبت اعتراضات، ابلاغ اوراق مالیاتی و پرداخت مالیات نیست.
2- تبصره ماده 131 اصلاحی ق. م. م موضوع بند 30 اصلاحیه:متن اصلاحیه:بند 30- متن زیر جایگزین ماده (131) قانون میشود:
- ماده 131- ...
- تبصره - به ازای هر ده درصد (10%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخهای مذکور کاسته میشود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
طرح اشکال:اشکال این تبصره نیز دقیقاً مشابه اشکالی است که در ردیف یک این نوشتار ذکر شد.
3
- تبصره 3 الحاقی به ماده 147 ق. م. م موضوع بند 37 اصلاحیه:متن اصلاحیه:بند 37- تبصره ماده (147) قانون حذف و متون زیر به عنوان تبصرههای (1)، (2) و (3) به ماده مذکور الحاق میشود:
- تبصره 3- پذیرش هزینههای پرداختی قابل قبول مالیاتی موضوع این قانون که به شیوه تهاتری انجام نشود از مبلغ پنجاه میلیون (50.000.000) ریال به بالا منوط به پرداخت یا تسویه وجه آن از طریق سامانه (سیستم) بانکی خواهد بود.
طرح اشکال:فرض کنید مؤدی هزینهای را بالغ بر 90.000.000 ریال تحمل کرده است اما قرار است این مبلغ را در 3 مرحله و هر مرحله 30.000.000 ریال پرداخت کند. آیا با توجه به اینکه هر مرحله پرداخت کمتر از نصاب اعلام شده در تبصره فوق است امکان تسویه نقدی وجود دارد یا مجموع مبالغ هزینه مزبور میبایست ملاک عمل قرار گرفته و لزوماً از طریق سیستم بانکی پرداخت شوند؟
4- ماده 202 اصلاحی ق. م. م موضوع بند 52 اصلاحیه:متن اصلاحیه:بند 52- در ماده (202) این قانون عبارت «برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهرهبرداری از مراجع قانونی ذیربط از بیست درصد (20%) سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد (5.000.000.000) ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده درصد (10%) سرمایه ثبت شده و یا دو میلیارد (2.000.000.000) ریال و سایر اشخاص حقیقی از یکصد میلیون (100.000.000) ریال» جایگزین عبارت «ده میلیون ریال» میشود.
طرح اشکال:این اصلاحیه قبلاً از طریق جزء «ی» تبصره 9 قانون بودجه سال 1394 کل کشور به شرح زیر اعمال شده است لذا تصویب مجدد آن در اصلاحیه اخیر زائد به نظر میرسد!
قانون بودجه سال 1394 کل کشور
مصوب 1393/12/24تبصره 9- ی - در ماده (202) قانون مالیاتهای مستقیم عبارت «برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهرهبرداری از مراجع قانونی ذیربط از بیست درصد (20%) سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد (5.000.000.000) ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده درصد (10%) سرمایه ثبت شده و یا دو میلیارد (2.000.000.000) ریال و سایر اشخاص حقیقی از یکصد میلیون (100.000.000) ریال» جایگزین عبارت «ده میلیون ریال» میشود.
5- ماده 219 اصلاحی ق. م. م موضوع بند 53 اصلاحیه:متن اصلاحیه:بند 53- تبصره ماده (219) قانون حذف و سه تبصره به شرح زیر به آن الحاق میشود:
- ....
- تبصره 3- در تبصره (9) ماده (53)، ماده (86)، ماده (88)، تبصره (2) ماده (103)، تبصره (5) ماده (109)، ماده (126) و تبصره (2) ماده (143) عبارت «تا پایان ماه بعد» حسب مورد جایگزین عبارتهای «ظرف ده روز»، «ظرف سی روز» و «منتهی ظرف سی روز» میشود.
طرح اشکال:تا جایی که متوجه شدیم این اصلاحیه با بندهای خود قصد دارد تا برخی مواد ق. م. م را اصلاح کند به همین جهت بند 53 این اصلاحیه 3 تبصره به ماده 219 ق. م. م الحاق کرده که تبصره 3 آن فوقاً ارائه شده است. متعجبانه در تبصره فوق مشاهده میشود که همین تبصره برای اصلاح برخی مواد و تبصرههای دیگر وضع شده است! به نظر بهتر و منظقیتر نبود که این اصلاحیهها در قالب یک بند مستقل ارائه میشدند؟ به بیان دیگر، بعد از اعمال اصلاحات موضوع اصلاحیه اخیر در ق. م. م به متن نهایی خواهیم رسید که این متن، همچنان خود را اصلاح میکند!!!
6- ماده 266 اصلاحی ق. م. م موضوع بند 58 اصلاحیه:متن اصلاحیه:بند 58- ماده (261) و تبصره ذیل آن و ماده (262) حذف و متن زیر جایگزین ماده (266) و تبصرههای آن میشود:
- ماده 266- هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری، مرجع رسیدگی به تخلفات کلیه مأموران مالیاتی و نمایندگان سازمان امور مالیاتی کشور در هیأتهای حل اختلاف مالیاتی میباشند. حداقل یکی از اعضای هیأت باید دارای بیش از ده سال سابقه در امور مالیاتی باشد.
- تبصره - در کلیه مواد این قانون عبارت «هیأت رسیدگی به تخلفات اداری» جایگزین عبارت «هیأت عالی انتظامی» میشود.
طرح اشکال:تبصره فوقالذکر، آیا تبصره بند 58 است یا تبصره ماده 266 اصلاحی؟ نکته اینجاست که اگر این تبصره ذیل ماده 266 و متعلق به آن باشد همان مشکلی مطرح خواهد شد که در ردیف 5 این نوشتار هم مطرح شد.
7- ماده 272 اصلاحی ق. م. م موضوع بند 59 اصلاحیه:متن اصلاحیه:بند 59- متن زیر جایگزین ماده (272) قانون و تبصرههای آن میشود.
- ماده 272- سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است تا پایان دی ماه هر سال نسبت به اعلام آن گروه یا گروههایی از اشخاص حقیقی و حقوقی که علاوه بر شرکتهای موضوع بندهای (الف) و (د) ماده واحده «قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفهای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی» مصوب سال 1372 بر اساس نوع و یا حجم فعالیت آنها ملزم به ارائه صورتهای مالی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی یا مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران همراه با اظهارنامه مالیاتی و یا حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از مهلت انقضای ارائه اظهارنامه میباشند را از طریق مقتضی (درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و یکی از روزنامههای کثیرالانتشار و یا سامانه الکترونیکی مربوط) به اطلاع این گروه از اشخاص برساند. علاوه بر آن سازمان یاد شده میتواند اشخاص حقیقی و حقوقی معینی را به صورت موردی مشمول حکم این ماده نماید، که در اینصورت موضوع شمول اشخاص یاد شده باید با ابلاغ کتبی تا پایان دی ماه هر سال به آگاهی آنها برسد. اشخاص حقیقی و حقوقی مزبور که سال مالی آنها بعد از اعلام سازمان یاد شده آغاز میشود، مشمول حکم این ماده خواهند بود. در صورت ارائه نکردن گزارش حسابرسی مالی موضوع این ماده در مهلت مقرر، علاوه بر تعلق جریمه معادل بیست درصد (20%) مالیات متعلق، درآمد مشمول مالیات آنها طبق مقررات این قانون از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد.
طرح اشکال:ماده 272 فعلی مشخصاً در رابطه با گزارش حسابرسی مالیاتی است و در آن تأکید شده است که گزارش حسابرسی مالیاتی ارائه شده توسط مؤدی بنا به رعایت سایر شرایط بدون رسیدگی پذیرفته میشود اما از ماده 272 اصلاحی فوق نه تنها موضوع گزارش حسابرسی مالیاتی استنباط نمیشود بلکه در نص ماده نیز صراحتاً اشاره شده است که موضوع آن فقط گزارش حسابرسی مالی است حال با این توضیحات، آیا از معنای مخالف فراز پایانی این ماده میتوان اینطور استنباط کرد که «در صورت ارائه کردن
گزارش حسابرسی مالی موضوع این ماده در مهلت مقرر، درآمد مشمول مالیات آنها
بدون رسیدگی تعیین خواهد شد»!؟
میثم مهدینیا - مدیریت سامانه اطلاعات مالیاتی سام
منبع: مجموعه مقالات سامانه اطلاعات مالیاتی سامLinkback: https://irmeta.com/meta/b275/t19867/