مدير گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با فارس:


خبرگزاري فارس: مدير گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشكي تهران گفت: اعتياد دارويي به كمك دستفروش‌هاي كنار خيابان و داروخانه‌ها در حال شيوع است و به شكل خزنده و پنهان پيشروي مي‌كند.


شهرام خرازي‌ها در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس اظهار داشت: وقتي صحبت از واژه "اعتياد " به ميان مي‌آيد بلافاصله سوءمصرف مواد مخدر و محرك در ذهن تداعي مي‌شود در حالي كه شكل پنهاني از اعتياد وجود دارد كه از نظر ايجاد آثار مخرب جسمي و رواني دست كمي از مواد مخدر از جمله هروئين، كراك و مواد محرك از جمله شيشه و اكستازي ندارد.

وي با بيان اينكه معمولاً اين نوع اعتياد كمتر مورد توجه سياستگذاران و مسئولان قرار مي‌گيرد و براي مردم تا حدود زيادي ناشناخته و نامكشوف است تصريح كرد: اين شكل از اعتياد بيشتر اوقات ناديده گرفته شده و از ديد بسياري از افراد اصلاً اعتياد محسوب نمي‌شود.

خرازي‌ها افزود: سياستگذاران و مسئولان عمدتاً روي مواد مخدر و مواد محرك متمركز مي‌شوند به همين خاطر هم داروهاي اعتيادزا و مورد سوءمصرف اعم از مخدر و محرك در بسياري از برنامه‌هاي كشوري مقابله با اعتياد يا به حاشيه رانده شده يا به فراموشي سپرده مي‌شوند.

وي گفت: اعضاء خانواده، دوستان، همكاران و نزديكان افراد معتاد به دارو در بسياري از مواقع متوجه اعتياد دارويي وي نمي‌شوند چون نگهداري و مصرف قرص، كپسول، شربت و آمپول رفتاري عادي تلقي مي‌شود و كاملاً طبيعي به نظر مي رسد. به خصوص اينكه سالهاست اين عادت غلط در هموطنان ما ريشه دوانده كه هميشه مقداري دارو در اتومبيل، محل كار، خانه، كمد، جيب لباس و...نگهداري كنند و از آن بدتر به هنگام ابتلا به بيماري به خوددرماني بپردازند.

اين مدرس و پژوهشگر پيشگيري از اعتياد ادامه داد: مصرف استامينوفن كدئين، ديازپام و امثال آن به محض بروز كمترين درد جسمي، سردرد، احساس كسالت، كم‌خوابي، بدخوابي، بي‌خوابي، اضطراب و... يا مصرف تركيبات افدرين در هنگام بروز علائم آلرژي، حساسيت و...بدون مراجعه به پزشك به يك عادت جمعي و كاملاً پذيرفته شده بدل شده است كه نتيجه برخي از اين خوددرماني‌ها اعتياد به دارو و حتي مواد مخدر و محرك است.

وي با بيان اينكه مصرف گهگاه دارو به مرور جاي خود را به مصرف مزمن و در نهايت سوءمصرف دارويي خواهد داد اضافه كرد: گروه بنزوديازپين‌ها مانند ديازپام، اگزازپام، كلرديازوپوكسايد، زاناكس همچنين استامينوفن كدئين، ترامادول، شربت سرفه مانند ديفن هيدرامين كامپاند، پرومتازين، اكسپكتورانت از شايع ترين داروهايي هستند كه در بازار دارويي ايران با قيمت نازل عرضه شده و بسيار مورد سوءمصرف قرار مي‌گيرند.

خرازي‌ها گفت: استامينوفن كدئين، ديازپام و ترامادول در حال حاضر فروش بالايي دارند و بخش قابل توجهي از اين فروش به علت سوءمصرف دارويي است. "ترامادول " يك ماده ضد درد براي تسكين دردهاي حاد يا مزمن با شدت متوسط تا نسبتاً شديد است كه تأثير مستقيم خود را بر سيستم اعصاب مركزي - مغز و نخاع - مي‌گذارد.

وي اضافه كرد: ترامادول پس از مصرف خوراكي به سرعت جذب مي‌شود و اثر ضد درد شكل خوراكي آن پس از 2 تا 3 ساعت به حداكثر مي‌رسد و تا 6 ساعت ادامه پيدا مي كند. همچنين مصرف همزمان ترامادول با نوشابه‌هاي الكلي، ترياك و مشتقات ترياك همچنين داروهاي آرامبخش نظير ديازپام، اگزازپام، لورازپام و...بسيار خطرناك است زيرا سبب افت شديد عملكرد مغز و كاهش تنفس طبيعي مي‌شود.

خرازي‌ها تصريح كرد: مصرف خودسرانه، بدون نسخه و خارج از كنترل پزشك منجر به افزايش تمايل فرد به مصرف بيشتر، ايجاد حالت تحمل و نوعي اجبار غير قابل كنترل به بالابردن دوز داروي مصرفي به منظور رسيدن به حالت نشئگي مي‌شود به گونه‌اي كه اگر فرد به يكباره و ناگهان مصرف ترامادول را كنار بگذارد علائم جسمي و رواني محروميت از دارو كه اضطراب، تعريق، درد و بي‌حسي دست و پا، حالت تهوع، بي‌خوابي، اسهال، لرزش ، توهم و كه نشاندهنده اعتياد به ترامادول است، بروز مي كند.

وي يادآور شد: يك معتاد به دارو ممكن است در روز 20 قرص ديفنوكسيلات يا همين تعداد قرص ترامادول به قصد كسب لذت ببلعد. معتادان به اين داروها جمعيت پنهان معتادان را تشكيل مي‌دهند كه اغلب هم از نظر دور مي‌مانند.

مدير گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشكي تهران با اشاره به اينكه اعتياد به دارو كم‌خرج است گفت: دستيابي به دارو راحت‌تر از دستيابي به مواد مخدر و محرك است و سوءمصرف كنندگان دارو راحت‌تر از معتادان به مواد مخدر و محرك مي‌توانند از چنگال قانون بگريزند.

وي افزود:‌ متأسفانه نگهداري، حمل، مصرف و سوء مصرف برخي داروها منع قانوني ندارد و سوءمصرف كنندگان دارويي از ديد عامه معتاد محسوب نمي‌شوند و مثل معتادان براي مردم دافعه برانگيز نيستند. تمام اين عوامل سبب مي‌شوند تا اعتياد دارويي به شكل خزنده و پنهان به پيشروي خود تداوم بخشد.

خرازي‌ها گفت: قبح اين نوع اعتياد روز به روز بيشتر ريخته مي‌شود. برخي از داروخانه‌ها داروهاي اعتيادزا و مورد سوءمصرف را بدون نسخه پزشك در اختيار ارباب رجوع قرار مي‌دهند و سوءمصرف‌كنندگان دارو به سرعت در مي‌يابند كه داروهاي كدام شركت حالت تخدير بيشتري ايجاد مي كنند. در نتيجه هنگام مراجعه به داروخانه براي ابتياع دارو علاوه بر نام دارو نام شركت توليدكننده را نيز به نسخه‌پيچ اعلام مي‌كنند تا به داروي مورد نظرشان با مارك دلخواه دست يابند. البته جالب است كه داروخانه‌هاي متخلف هم كوچكترين مقاومتي به خرج نمي‌دهند و خواسته غيرقانوني ارباب رجوع را بلافاصله اجابت مي‌كنند.

وي خاطرنشان كرد: البته اين فقط داروخانه‌ها نيستند كه به اعتياد دارويي دامن مي‌زنند بلكه اين داروها در بساط دستفروش‌هاي كنار خيابان نيز به وفور مشاهده مي‌شود حتي در برخي شهرهاي كوچك و روستاها داروهاي مورد سوءمصرف از طريق بقالي‌ها نيز قابل ابتياع است. جالب است كه تاريخ مندرج روي لفاف داروهاي موجود در بساط دستفروش‌ها و بقالي‌ها حاكي از آن است كه بسياري از اين داروها به تازگي توليد شده‌اند.

خرازي‌ها اضافه كرد: در بعضي از عطاري‌ها داروهاي مورد سوءمصرف به صورت پودرشده و مخلوط با ديگر داروها در داخل كپسول‌هاي دست ساز ريخته شده و به عناوين مختلف از جمله داروي ترك اعتياد، رفع بي‌خوابي، درمان انزال زودرس و... در حجمي انبوه به فروش مي‌رسند.

وي اظهار داشت:‌ فرهنگ‌سازي و اصلاح نگرش‌ها، باورها و عادات نادرست مرتبط با مصرف دارو و اعتياد كه گاه فاجعه آفرين است بدون اصلاح و بازنگري قوانين فعلي، وضع قوانين جديد به منظور پركردن خلاء قانوني موجود، اجراي صحيح و بدون ارفاق قوانين، تشديد نظارت‌ها، آگاهي‌بخشي عمومي از طريق رسانه‌هاي گروهي و... امكانپذير نخواهد بود.







منبع: خبرگزاری پارس


Linkback: https://irmeta.com/meta/b2049/t7047/