هم وابستگی در خانواده اعتیادی
نویسنده نویسنده: دکتر بیوک تاجری؛ استاد دانشگاه و عضو هیئت مدیر
هم وابستگی یا وابستگی متقابل، گروهی از الگوهای رفتاری اعضای خانواده است وتحت تأثیر عضو معتاد خانواده صورت میگیرد. از خصوصیات اصلی افراد هم وابسته عدم تمایل به پذیرش مفهوم اعتیاد به عنوان یک بیماری ....
است که این امر سبب بروز احساسات خشم، طرد و شکست میشود و فرد مصرف کننده نیز با انکار مسئولیت خود، مصرف مواد را به گردن دیگر اعضای خانواده می اندازد.
با تمرکز پیچیده به فرد معتاد که به صورت «اعتیاد به معتاد» دیده میشود، فرایند طبیعی خانواده به مشکل برخورده و زمینه تقویت رفتارهای اعتیادی فراهم میگردد.
در واقع، مهارتهای خاصی در این خانواده ها پرورش مییابد که از آن جمله به رفتارهای زیر میتوان اشاره کرد:
● آزار و نادیده گرفتن خود
● عدم ابراز احساسات تلنبار شده
● تحمل موقعیتهای غیرقابل تحمل
● تحریف واقعیتها و خودفریبی
این مهارتها در کنار شکست های متعدد خانواده در درمان اعتیاد باعث میشود که شکست های درمانی را نه به فرد معتاد یا فرایند بیماری بلکه به خودشان نسبت داده و زمینه تقویت افسردگی و افت عزت نفس را بیش از پیش فراهم آورند. در واقع، اعتیاد میتواند انواع مشکلات تحصیلی، شغلی، جسمانی، جنسی، روانی، مالی و خانوادگی را به دنبال آورد.
با حفظ و تداوم اعتیاد و دوام کژکاری در خانواده هم وابسته نقشهای متعددی در چارچوب خانواده شکل میگیرد که اهم موارد به قرار زیر میباشد:
رفتارهای میدان دهی
این رفتارها مانع فروپاشی خانواده شده و موقعیت اعتیادی را تقویت میکند. در واقع در نتیجه این رفتارها فرد معتاد از فرصت رویارو شدن با مشکلات، پیامدها و عوارض مصرف مواد محافظت می گردد.
عضو فریادرس
یکی از اعضای خانواده با حمایت از فرد معتاد و تضمین وی زمینه مصرف مواد را فراهم آورده و از عواقب رفتار نیز فرد معتاد را مراقبت می کند.
عضو سپر بلا
در اغلب موارد سپربلاها کودکان هستند و رفتار آنها به صورتی است که یا مسئولیتهای مورد غفلت والدین را بر عهده می گیرند و یا سعی در برآورده کردن نیازهای فراموش شده والدین می کنند که به این ترتیب، توجه دیگران را از رفتار و پیامدهای اعمال فرد معتاد، دور می سازند.
عضو قهرمان خانواده
قهرمان سعی بر حفظ آبروی خانوادگی و ارائه تصویری مثبت از خانواده میکند که در این موارد رفتارهای تقویتی سایر اعضای خانواده نیز این شرایط را تشدید می کند، در نتیجه ادامه رفتارهای اعتیادی را برای فرد معتاد امکانپذیر می سازد.
از نقش های ناکارآمد دیگر در خانواده های اعتیادی می توان به موارد زیر اشاره کرد (وایتفیلد، 1991):
«فرایند کودک گمشده
«فرد جوش دهنده
«فرد منطبق
«فرد گله مند
«فرد خانه پا
«فرد لودهنده
هيچ فردي نمي‌تواند در خانواده اعتيادي رشد كند و خانواده او را تغيير نداده باشد افرادي كه در خانواده اعتياد زندگي مي‌كنند درون يك گردباد هستند و به هر چيزي كه بدانها كمك مي‌كند تا كنترل خود را به دست آورند، چنگ مي‌زنند محيط آنها به مدت طولاني از كنترل خارج گرديده و در آرزوي كسب ثبات در خانواده هستند.
هم وابسته ها داراي 4 نشانه اصلي هستند:
1- اشكال در تجربه سطوح مناسب عزتنفس
2- اشكال در ايجاد مرزهاي سالم خانوادگي
3- اشكال در پذيرفتن و تصديق كردن واقعيت خود
4- اشكال در برآورده كردن نيازهاي مربوط به خود
افراد هم وابسته چون مشكلات دردناكي دارند به چيزهاي ديگر غير از مشكل فكر مي‌كنند، مدام پيرامون معتاد در حال حركت هستند و موقعيتهاي غيرقابل تحمل براي ديگران را با توانايي شگفت‌انگيزي تحمل كرده و در زمينه غفلت از خود و آزار خود توان بالايي دارند.
ويژگيهاي عمده اين افراد شامل موارد زير است:
● احساس گناه و تقصير
● از دست دادن كنترل
● احساس شرم و حيا
● ناتواني در شناختن احساسات خود
● ناتواني در اعتماد به ديگران
● تلاش براي راضي نگه‌داشتن ديگران
● عدم شناخت نيازهاي خود
● احساس بي‌ارزشي
● مهارتهاي ارتباطي ضعيف
منبع :www.behrozan.ir
Linkback: https://irmeta.com/meta/b2044/t6200/
اشتراک و بوک مارک کردن این تاپیک در شبکه های اجتماعی
۱۴ دی ۱۳۸۹ - ۱۳:۵۵:۳۸