استراتژیهای پیشگیری از اعتیاد
فعالیتهای پیشگیری متمركز بر آموزش و آگاه سازی والدین
كودكان بیش از همه از والدین خود تاثیر میپذیرند. آگاه سازی والدین یكی از مهم ترین بخشهای موثر در هر برنامة پیشگیری از اعتیاد میباشد. برخلاف نوجوانان كه معمولاً شیوع مصرف را بیش از حد واقعی آن فرض میكنند، مطالعات مختلف نشان دادهاند كه همواره والدین میزان شیوع سوء مصرف مواد را كمتر از میزان و اقعی آن تخمین میزنند و درنتیجه خطر آن را نیز احساس نمیكنند و اغلب باور ندارند كه این مشكل برای فرزندان آنها نیز ممكن است پیش بیاید.
درابتدا والدین باید از خطر اعتیاد آگاه شده و در مورد پیشگیری از آن احساس مسئولیت نمایند.
این آگاه سازی میبایست به طور مكرر از راههای مختلف مانند خواندن كتاب، جزوه،روزنامه،شركت در جلسات مشاوره،سمینار، پیوستن به تشكیلات والدین انجام شود. آگاه سازی والدین شامل ابعاد مختلف میباشد كه به آنها اشاره میشود:
الف ـ آموزش اطلاعات لازم در مورد مواد
ب ـ افزایش مهارت لازم برای ساختن پیوندهای قوی خانوادگی
ـ برقراری ارتباط صمیمانه با كودكان
ـ بالابردن اعتماد به نفس
ـ ایجاد سیستم ارزشی قوی
پ ـ وضع مقررات واضح درخانواده
ت ـ آموزش الگوی خوب بودن
ث ـ تشویق فعالیتهای سالم و خلاق
ج ـ ترغیب تشكیلات و الدین
اجرای فعالیتهای پیشگیری از طریق مدرسه ومعلمان
ساختار مدرسه دربرنامههای وسیع پیشگیری سهم به سزائی دارد. هزینة ملاحظاتی كه از طریق مدرسه صورت میگیرند نسبتاً كمتر است. همراهی مدرسه در برنامههای جامع اجتماعی موجب میشود تا پیامها، ارزشها و نگرشهای واحدی به نوجوانان منتقل شود. هنگامی كه از ساختار مدرسه درعملیات پیشگیری استفاده میشود، نمیتوان تنها افرادی را كه بیشتر درمعرض خطر هستند (مانند كسانی كه دارای صفات شخصیتی مستعد كننده میباشند) تحت پوشش قرار داد، زیرا این خطر وجود دارد كه به آنان مارك «داشتن پتانسیل اعتیاد» زده شده و این پیام به فرد داده شود كه «در آینده معتاد خواهی شد.»
الف ـ دخالت دادن والدین به روشهای زیر:
ـ برگزاری جلساتی برای آگاه كردن والدین از خطر مواد و دادن آموزشهای لازم
ـ دادن جزوهها یابروشورهای آموزشی به والدین
ـ ترغیب والدین به شركت در تشكیلات والدین از طریق انجمن اولیاء و مربیان برای ایفای نقشهای فعال تر
ب ـ برگزاری دورههای آموزشی یا روشهای تغییر نگرش دانش آموزان
پ ـ وضع مقررات واضح دررابطه با مواد
ت ـ ایجاد امكانات مشاوره ودرمان
ث ـ آگاه سازی معلمان
ج ـ اصلاح روش تدریس و برخورد بادانش آموزان
چ ـ آموزش مهارتهای ارجاع دادن
ح ـ استفاده از معلمان برای آموزش اطلاعات
فعالیتهای پیشگیری با استفاده از رسانهها
رسانهها در شكل دادن و تقویت هنجارهای اجتماعی بسیار اهمیت دارند. از این میان،رادیو و تلویزیون نفوذ بیشتری دارند ولی نقش روزنامهها و مجلات، پوسترها و آگهیهای تبلیغاتی را در ایجاد نگرشها و ارزشها نباید نادیده گرفت. برنامههای پیشگیری كه از ساختار رسانهها استفاده میكنند، هنگامی موفقیت بیشتری خواهند داشت كه با استراتژیهای دیگر همراه شوند، زیرا مطالعاتی كه بر تاثیر رسانهها شده، نشان داده اند كه اگرچه رسانهها موجب افزایش آگاهی جمعیت هدف میشوند، اما به تنهائی نمیتوانند تغییر محسوسی در رفتار آنان ایجاد نمایند.
روشهائی كه در رسانههای مد نظر قرار میگیرند عبارتند از:
الف ـ ارتباط با نویسندگان و كارگردانان
ب ـ استفاده از چهرههای محبوب در رسانهها
پ ـ استفاده از معتادان آسیب دیده در رسانهها
ت ـ استفاده از سایر روشهای مكمل مانند جلسات بحث، نقد و تبادل نظر درمورد محتوای فیلمهای نمایش داده شده و...
اجرای فعالیتهای پیشگیری از طریق محلهای كار و مكانهای تجمع
سوءمصرف مواد، دربعضی از شاغلین و برخی از مكانهای اشتغال شایع تر است، به همین دلیل،بازدهی كار و سلامت كاركنان در معرض خطر قرار میگیرد. مكانهائی كه كاركنان آن را جوانان تشكیل میدهند( سرباز خانهها، كارخانهها، دانشگاهها و واحدهای حمل ونقل) و فرایند كار با استرس بیشتری همراه است، مكانهای مخاطره آمیزی هستند كه به توجه بیشتری نیاز داشته و در اولویت قرار دارند. استراتژیهای پیشگیری از طریق محل كار عبارتند از :
الف ـ آگاه سازی مدیران،مسئولان و كارفرمایان
ب ـ ایجاد امكانات مشاوره و درمان
پ ـ وضع واجرای قوانین مربوط به سوء مصرف، حمل یا فروش مواد
ت ـ آموزش و تقویت بهداشت عمومی
● برنامه ریزی پیشگیری از اعتیاد
مراحل تدوین یك برنامه پیشگیری از اعتیاد عبارتند از :
1- سنجش نیازها (Needs assessment)
2- تعیین اهداف كلی پیشگیری (Development of goals)
3- تعیین اهداف عینی (Development of resources)
4- شناسائی منابع مورد نیاز (Identification of resources)
5- شناسائی منابع مالی موجود (Identification of existing funding resources)
6- مشخص نمودن وظایف مدیریت و راهبری (Assignment of leadership tasks)
7- اقدام (Implementation)
8 -ارزیابی (Evaluation)
9- بازبینی برنامه (program revision)
منبع:http://behjoo.ir
Linkback: http://irmeta.com/meta/b2041/t7062/