سوء مصرف و وابستگي به مواد

 ملاك هاي DSM-IV-TR براي مسموميت با مواد 

الف) پيدايش يك سندرم برگشت پذير مختص به ماده در نتيجه مصرف ( يا مواجهه) اخير يك ماده . توجه: مواد مختلف ممكن است سندرم هاي يكسان يا مشابه بوجود آورند.

ب ) تغييرات غير انطباقي رفتاري يا روانشناختي قابل ملاحظه باليني كه نتيجه تاثير مواد بر دستگاه عصبي مركزي هستند ( مثل ستيزه جويي ، بي ثباتي خلق ، تخريب شناختي ، اختلال قضاوت ، اختلال كاركرد اجتماعي يا شغلي ) و ضمن مصرف مواد به فاصله اي كوتاه پس از آن ظاهر مي شوند.

پ ) علايم ناشي از يك بيماري طبي عمومي نبوده و يك اختلال رواني ديگر توجيه بهتري براي آنها نيست.

   براي ترك مواد DSM – IV – TR ملاك هاي

الف ) پيدايش يك سندرم مختص ماده اي خاص در نتيجه قطع ( ياكاهش ) مصرف زياد و طولاني يك ماده

ب ) سندرم مختص به ماده ناراحتي قابل ملاحظه باليني ايجاد كرده يا موجب تخريب عملكرد اجتماعي ، شغلي يا ساير حوزه هاي مهم عملكرد مي شود.

پ ) نشانه ها ناشي از يك بيماري طبي عمومي نبوده و براساس يك اختلال رواني ديگر قابل توجيه نيستند.

DSM – IV – TR ملاك هاي تشخيصي
 براي سوء مصرف مواد

الف ) الگوي غير انطباقي مصرف مواد كه موجب ناراحتي يا تخريب قابل ملاحظه باليني شده و با يك يا چند علامت از علايم زير كه در طول يك دوره 12 ماهه روي مي دهند تظاهر مي كند:

مصرف مكرر مواد كه منجر به ناتواني دربرآوردن تعهدات عمده مربوط به نقش فرد در كار، مدرسه يا خانه مي شود ( مانند غيبت هاي مكرر يا عملكرد ضعيف شغلي مربوط به مصرف ماده ، غيبت ، تعليق يا اخراج از مدرسه به دليل مصرف مواد ، مسامحه نسبت به فرزندان و خانه ).

مصرف مكرر مواد در موقعيت هايي كه در آنها مصرف ماده از نظر فيزيكي خطرناك است (مثلا رانندگي يا كار با ماشين آلات تحت تاثير مواد).

مشكلات قانوني تكراري مربوط به مواد ( مثلا دستگيري به دليل رفتارهاي نادرست مربوط به مصرف مواد ).

مصرف مداوم مواد علي رغم مشكلات پايدار يا عود كننده اجتماعي يا بين فردي كه ناشي از تاثيرات ماده بوده يا بر اثر آن تشديد شده اند ( مانند مشاجره با همسر در مورد نتايج مسموميت ، نزاع فيزيكي ) .

ب ) نشانه هاي فوق هيچگاه واجد ملاك هاي وابستگي به اين خانواده از مواد نبوده اند.

DSM – IV – TR ملاك هاي تشخيصي
 براي وابستگي به مواد

        يك الگوي غير انطباقي مصرف مواد كه منجر به تخريب چشمگير باليني يا ناراحتي مي شود و با سه مورد از موارد زيرتظاهر مي كند كه زماني در يك دوره 12 ماهه بروز مي كند.

1- تحمل(Tolerance) كه به يكي از دو صورت زير تعريف مي شود:

نياز به افزايش مقدار ماده براي رسيدن به مسموميت يا تاثير دلخواه

كاهش قابل ملاحظه اثرات ماده با مصرف مداوم مقادير يكساني از آن .

2- حالت ترك(Withdrowal)  كه به يكي از دو شكل زير تظاهر مي كند:

سندرم ترك مشخص براي آن ماده ( به ملاك هاي الف و ب ترك مواد خاص رجوع كنيد)

همان ماده ( يا ماده اي مشابه آن ) براي رفع يا جلوگيري از علايم ترك مصرف مي شود.

3- ماده غالبا به مقاديري بيشتر و براي دوره اي طولاني تر از آنچه مورد نظر است مصرف مي شود.

4- ميل دائمي براي كاهش يا كنترل مصرف ماده وجود دارد و يا تلاش هاي ناموفقي در اين زمينه صورت مي گيرد.

           5- زمان زيادي در فعاليتهاي لازم براي بدست آوردن ماده ( مثلا مراجعه به اطباء متعدد يا رانندگي هاي طولاني ) ، مصرف ماده ( مثلا تدخين پياپي) يا رهايي از آثار ماده صرف مي شود.

           6- فعاليتهاي مهم اجتماعي ، شغلي و تفريحي بخاطر مصرف ماده كنار گذاشته مي شود .

           7- ادامه مصرف مواد علي رغم آگاهي از مشكلات روانشناختي يا جسماني مستمر یا عود كننده اي كه احتمالا از مصرف ماده ناشي شده و يا در نتيجه آن تشديد مي شوند ( مانند ادامه مصرف كوكائين عليرغم وجود افسردگي ناشي از كوكائين  ، يا ادامه مصرف الكل عليرغم شناخت اين موضوع كه زخم گوارشي با ادامه مصرف آن شدت        مي يابد.)

 

Linkback: https://irmeta.com/meta/b2041/t6165/