حذف سه صفر از پول ملی در حالی بررسی‌های کارشناسی را طی می‌کند و اخیرا هم برای عادی شدن این بحث در اسکناس‌های جدید سه صفر آخر اسکناس‌ها با رنگی متفاوت درج می‌شود که نگاه اجمالی به تجربیات جهانی این اقدام پولی که 49 کشور تاکنون بدان مبادرت کردند، خالی از لطف نیست.
به گزارش فارس، بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که کشورها با سه نوع تورم ممکن است مواجه شوند: تورم خزنده (یک رقمی) CREEPING INFLATION، تورم پلکانی (دو رقمی) STEPPING INFLATION ، تورم خارق‌العاده (سه رقمی) HYPER IN FLATION.
تورم پلکانی اگر به مدت طولانی ادامه یابد نقش تورم حاد یا خارق‌العاده را ایفا خواهد کرد. کشور مجارستان در پایان جنگ جهانی دوم با تورم خارق‌العاده روبه‌رو بود و هر 15 ساعت قیمت‌ها در این کشور دو برابر می‌شد. آلمان در اوایل دهه 1920، یونان در سال‌های 44 - 1941 و یوگسلاوی سابق در سال‌های 94-1993 با تورم خارق‌العاده مواجه بودند.
به‌طور کلی کشورهایی که اقتصاد آنها از تورم بالا رنج می‌برد، برای ساده‌تر شدن مبادلات اقتصادی و بازرگانی و همچنین کاهش هزینه چاپ اسکناس اقدام به حذف صفر یا صفرهایی از اسکناس‌ها کردند. داده‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول حاکی از آن است که 49 کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند که در برخی از این کشورها برای تکمیل چرخه روانی اجتماعی، نسبت به تغییر نام واحد پول نیز اقدام شده است.
تجربه حذف صفر از واحدهای پولی، از جنگ جهانی دوم و تجربه آلمان جنگ زده در انتشار مارک جدید آغاز شد. از دیگر کشورهایی که مبادرت به این کار ورزیدند می‌توان به برزیل اشاره کرد که 18 صفر از واحد پول خود را طی شش مرحله حذف کرد. کشور آرژانتین 13 صفر را طی چهار مرحله ، کشور لهستان در یک مرحله چهار صفر و کشور یونان در یک مرحله سه صفر و در سال‌های اخیر ترکیه با حذف 6 صفر از پول ملی به انتشار «لیره جدید» مبادرت کرد که نرخ برابری آن یک میلیون برابر «لیره قدیم» بود و رومانی نیز با حذف 4 صفر از پول ملی و انتشار LEU جدید ارزش برابری آن را10.000 برابر افزایش داد.
این که آیا در کشور ما سه صفر از پول ملی حذف شود یا چهار صفر یا اینکه نام واحد پول ملی تغییر می‌کند یا خیر، مباحثی است که نیاز به کار تخصصی و کارشناسی دارد، اما عمده اقتصاددانان بر این عقیده‌اند که حذف صفر از اسکناس هیچ‌گونه تاثیری بر شاخص‌های اقتصادی و طرف عرضه و تقاضا ندارد و بیشتر اثر روانی بر جامعه می‌گذارد. از این‌رو حذف صفر از پول ملی باید همراه دیگر اقدامات انقباضی در عرصه سیاست‌های پولی و انضباط مالی دولت‌ها باشد تا در کنار کنترل تورم، حذف صفرهای اسکناس کارکرد خود را داشته باشد. در غیر این صورت خداحافظی صفرها به زودی اثر روانی خود را از دست داده و صفرها قدرتمندتر از گذشته باز می‌گردند.
در اینجا به‌دلیل نزدیک‌تر بودن موقعیت اقتصادی کشور ترکیه به موقعیت اقتصادی ایران به تجربه این کشور می‌پردازیم: در مورد دلیل حذف صفر از واحد پول ترکیه مطالب زیادی ذکر شده است که موثق‌ترین آن در گزارش بانک مرکزی این کشور دیده می‌شود. در بخشی از این گزارش آمده است: «تورم فزاینده در کشور ترکیه که از سال‌های اول دهه 1970 میلادی شدت گرفت و نیاز کشور به پول را بیشتر کرد، بانک مرکزی برای تامین نیاز مردم و شرکت‌های تولیدی و صنعتی به پول اقدام به چاپ اسکناس‌های درشت کرد. از سال 1980 میلادی تا انتهای قرن بیستم هر دو سال یک بار پول‌های موجود در بازار جمع‌آوری می‌شد و اسکناس‌های درشت‌تر با صفرهای بیشتر جای آن را می‌گرفت. در نتیجه این طرح، کشور مذکور استفاده از اسکناس‌های 20 میلیون لیره را نیز آغاز کرد. این مساله نه تنها از ارزش پول در مبادلات اقتصادی کاست، بلکه به عملکرد اسکناس به عنوان یک واحد مبادله نیز آسیب وارد کرد. از طرف دیگر اسکناس‌های پر از صفر موجب اختلال روند محاسباتی و آماری شد و بخش‌های مختلف را با مشکل مواجه کرد. حذف صفر از واحد پول ترکیه زمانی انجام شد که این کشور با استفاده از ابزارهای اقتصادی مختلف توانسته بود تورم را به کلی مهار کند. به همین دلیل لیره جدید توانست به وظیفه خود به عنوان یک واحد مبادله تازه عمل کند و زمینه را برای رشد اقتصادی کشور فراهم کند.
مهم‌ترین دلایلی که برای «صفر کاهی» از پول ملی عنوان می‌شود به اختصار عبارتند از:
1 - برطرف کردن مشکلات فنی و اجرایی ناشی از کاربرد اعداد بزرگ در صورتحساب‌های مالی و ماشین‌های محاسباتی
2 - بازگرداندن اعتماد به پول ملی که یکی از نمادهای هویت ملی است
3 - بسترسازی برای کاهش نرخ تورم
4 - ایجاد تسهیل در معاملات تجاری (ساده کردن ضریب تبدیل کالا به واحد پول ملی)
5 - صرفه‌جویی در وقت افرادی که با مسائل پولی سرو کار دارند
6 - کاستن از مخاطرات نقل و انتقال اسکناس در حجم کلان
7 - کاهش سرانه اسکناس در گردش (صرفه‌جویی در هزینه انتشار اسکناس به مقیاس وسیع)
8 - کاهش انتظارات تورمی در جامع
به نقل از سایت خبری ایران صبا
sabairan.com/fa/pages/?cid=9698
Linkback: https://irmeta.com/meta/b1056/t2631/
اشتراک و بوک مارک کردن این تاپیک در شبکه های اجتماعی
۱۸ تیر ۱۳۹۱ - ۱۲:۰۶:۱۵